Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων είναι μια διεθνής ημέρα που ορίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη για να τιμήσει τους πρόσφυγες / προσφύγισσες σε όλο τον κόσμο. Κάθε χρόνο στις 20 Ιουνίου εορτάζεται η δύναμη και το θάρρος των ανθρώπων που έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους για να ξεφύγουν από συγκρούσεις ή διώξεις. Η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων είναι μια ευκαιρία να οικοδομήσουμε την ενσυναίσθηση και την κατανόηση για τα δεινά τους και να αναγνωρίσουμε την ανθεκτικότητά τους στην ανοικοδόμηση της ζωής τους.
Κάθε 20 λεπτά άνθρωποι αφήνουν τα πάντα πίσω τους για να ξεφύγουν από τον πόλεμο, τις διώξεις ή τη βία.
Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες αναγκαστικά εκτοπισμένων ανθρώπων:
Πρόσφυγες
Πρόσφυγας/προσφύγισσα είναι κάποιος/κάποια που εγκατέλειψε την οικία και τη χώρα του/της λόγω «βάσιμου φόβου δίωξης λόγω της φυλής, της θρησκείας, της εθνικότητας, της συμμετοχής σε μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα ή των πολιτικών πεποιθήσεών του/της», σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1951 για τους Πρόσφυγες. Πολλοί πρόσφυγες/πολλές προσφύγισσες βρίσκονται εξόριστοι/εξόριστες για να ξεφύγουν από τις επιπτώσεις φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών.
Αιτούντες/Αιτούσες Άσυλο
Οι αιτούντες άσυλο/αιτούσες άσυλο αναφέρουν ότι είναι πρόσφυγες/προσφύγισσες και έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, όμως το αίτημά τους για καθεστώς πρόσφυγα δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί οριστικά στη χώρα στην οποία κατέφυγαν.
Εσωτερικά Εκτοπισμένοι
Εσωτερικά εκτοπισμένοι άνθρωποι (IDPs: Internally Displaced Persons) είναι οι άνθρωποι που δεν έχουν διασχίσει διεθνή σύνορα, αλλά έχουν μετακινηθεί σε διαφορετική περιοχή από αυτή που αποκαλούν πατρίδα τους εντός της χώρας τους.
Ανιθαγενείς
Οι ανιθαγενείς δεν έχουν αναγνωρισμένη ιθαγένεια και δεν ανήκουν σε καμία χώρα. Οι περιπτώσεις ανιθαγένειας προκαλούνται συνήθως από διακρίσεις εις βάρος ορισμένων ομάδων. Η έλλειψη ταυτότητας — ένα πιστοποιητικό ιθαγένειας — μπορεί να τους αποκλείσει από την πρόσβαση σε σημαντικές κυβερνητικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης ή της απασχόλησης.
Επαναπατριζόμενοι
Οι επαναπατριζόμενοι είναι πρώην πρόσφυγες/προσφύγισσες που επιστρέφουν στις χώρες τους ή στις περιοχές καταγωγής τουςέπειτα από μακρά εξορία. Οι επαναπατριζόμενοι χρειάζονται συνεχή υποστήριξη και βοήθεια επανένταξης για να εξασφαλίσουν ότι μπορούν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους στην πατρίδα τους.
Η Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες και το Πρωτόκολλό του 1967
Οι πρόσφυγες/προσφύγισσες αποτελούν μια από τις πιο ευάλωτες ομάδες ανθρώπων στον κόσμο. Η Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες και το Πρωτόκολλο του 1967 βοηθούν στην προστασία τους. Είναι τα μόνα παγκόσμια νομικά μέσα που καλύπτουν ρητά τις πιο σημαντικές πτυχές της ζωής ενός πρόσφυγα. Σύμφωνα με τις διατάξεις τους, οι πρόσφυγες αξίζουν, τουλάχιστον, τα ίδια πρότυπα μεταχείρισης που απολαμβάνουν άλλοι αλλοδαποί σε μια δεδομένη χώρα και, σε πολλές περιπτώσεις, την ίδια μεταχείριση με τους ημεδαπούς.
Η Σύμβαση του 1951 περιλαμβάνει ορισμένα δικαιώματα και υπογραμμίζει επίσης τις υποχρεώσεις των προσφύγων έναντι της χώρας υποδοχής τους. Ο ακρογωνιαίος λίθος της Σύμβασης του 1951 είναι η αρχή της μη επαναπροώθησης. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, ένας πρόσφυγας/μία προσφύγισσα δεν πρέπει να επιστρέφεται σε χώρα όπου αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές για τη ζωή ή την ελευθερία του. Αυτή η προστασία δεν μπορεί να ζητηθεί από πρόσφυγες που λογικά θεωρούνται ως κίνδυνος για την ασφάλεια της χώρας ή έχουν καταδικαστεί για ένα ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα, θεωρούνται κίνδυνος για την κοινωνία.
Τα δικαιώματα που περιλαμβάνονται στη Σύμβαση του 1951 αφορούν:
- Το δικαίωμα να μην απελαθούν, εκτός από ορισμένες, αυστηρά καθορισμένες προϋποθέσεις
- Το δικαίωμα να μην τιμωρούνται για παράνομη είσοδο στο έδαφος ενός συμβαλλόμενου κράτους
- Το δικαίωμα στην εργασία
- Το δικαίωμα στη στέγαση
- Το δικαίωμα στην εκπαίδευση
- Το δικαίωμα στη δημόσια αρωγή και βοήθεια
- Το δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκείας
- Το δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη
- Το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της χώρας
- Το δικαίωμα να εκδοθεί ταυτότητα και ταξιδιωτικά έγγραφα.
Ορισμένα βασικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προστασίας από την επαναπροώθηση, ισχύουν για όλους τους πρόσφυγες/όλες τις προσφύγισσες. Ένας πρόσφυγας/προσφύγισσα αποκτά και έτερα δικαιώματα όσο περισσότερο παραμένει στη χώρα υποδοχής, γεγονός που βασίζεται στην αναγνώριση ότι όσο περισσότερο παραμένει ως πρόσφυγας, τόσο περισσότερα δικαιώματα θα χρειαστεί.
Πηγή: un.org
Απόδοση: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
