Ενοχλείστε όταν κάποιος μπαίνει εμβόλιμα μπροστά σας σε μία σειρά που περιμένετε πίσω από άλλους; Ενοχλείστε όταν βλέπετε παρκαρισμένο αυτοκίνητο μη ανάπηρου σε θέση για ανάπηρους; Ενοχλείστε όταν η λάμπα στο δημοτικό φως της γειτονιάς σας είναι επί έξι εβδομάδες καμένη και δεν την αλλάζει κανείς; Ενοχλείστε με τις ακαθαρσίες των σκύλων πάνω στα πεζοδρόμια; Αναρωτιέστε γιατί είναι τόσο χαμηλό το ποσοστό συμμετοχής των πολιτών στις εκλογές; Τίθεται για εσάς το δίλημμα «με απόδειξη ή χωρίς»; Πιστεύετε ότι στην ψηφιακή και παγκοσμιοποιημένη εποχή που ζούμε υπάρχουν αποτελεσματικότεροι τρόποι δημόσιας τοποθέτησης από την κατάληψη; Ανησυχείτε για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον πλανήτη μας;
Αυτά και άλλα ζητήματα πραγματεύεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ενεργώ ως πολίτης» του Ιδρύματος Λαμπράκη, το οποίο απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες όλων των τάξεων (από το νηπιαγωγείο μέχρι το λύκειο) και όλων των τύπων σχολείων και αποτελεί μία πρόταση προσέγγισης θεμάτων που συνδέονται με τη συμμετοχή στη δημοκρατία και στη δημόσια πολιτική ως πολίτες. Μέσα από βιωματικές, μαθητοκεντρικές, ομαδοσυνεργατικές και ανακαλυπτικές δραστηριότητες, οι οποίες αφορμώνται από την καθημερινότητα, τα παιδιά καλούνται ως πολίτες να αξιολογήσουν καταστάσεις, να κάνουν συνειδητές και τεκμηριωμένες επιλογές, να σχεδιάσουν και να αναλάβουν δράση, δημιουργώντας προστιθέμενη αξία στο εκάστοτε συγκείμενο. Προσεγγίζουν θέματα όπως η ταυτότητα, η συνύπαρξη, η διαφορετικότητα, τα δικαιώματα, οι υποχρεώσεις, η ατομική και η συλλογική ευθύνη, η δυνατότητα εντοπισμού προβλημάτων, καθώς και η δυνατότητα διαμόρφωσης προτάσεων και στρατηγικής για τη επίλυσή τους και η ανάληψη δράσης, η ικανότητα αναζήτησης, διάκρισης, επεξεργασίας και διακίνησης έγκυρης πληροφορίας, η οπτική του ευρύτερου πλαισίου ενός θέματος, η υπεύθυνη συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες και λειτουργίες, ο σεβασμός και η κατανόηση του δικαίου και του κανονιστικού πλαισίου, η συμμετοχή και η υπεύθυνη και σύμφωνη με τις αξίες της δημοκρατίας δράση σχετικά με κοινωνικά θέματα ή προκλήσεις σε τοπικό ή/και παγκόσμιο επίπεδο, οι γόνιμες μορφές πάλης/διεκδίκησης κ.ά. Το «Ενεργώ ως Πολίτης» εισάγει στη σχολική τάξη τον διάλογο για θέματα, όπως οι καταλήψεις, η τρομοκρατία, η νομιμότητα κ.ά. και θέτει τα παιδιά μπροστά σε ποικίλα διλήμματα, τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν ως υπεύθυνοι/ες πολίτες.
Σκοπός του προγράμματος είναι να συμβάλλει στη διαμόρφωση των μαθητριών/τών ως ενεργών πολιτών. Παράλληλα, μέσω του προγράμματος επιδιώκεται η καλλιέργεια της κριτικής τους σκέψης, της αναλυτικής τους ικανότητας, των ερευνητικών δεξιοτήτων τους, της διαπολιτισμικής τους κατανόησης, της ικανότητάς τους να επικοινωνούν και να συνεργάζονται, της ευελιξίας και προσαρμοστικότητάς τους, της ενσυναίσθησής τους, της επιχειρηματικής τους σκέψης και των ηγετικών τους δεξιοτήτων. Η μάθηση εκκινεί από την εμπειρία των μαθητών/τριών στο σχολικό, στο οικογενειακό ή/και στο κοινωνικό τους περιβάλλον και τροφοδοτείται από δεδομένα που προκύπτουν από αυτό.
Το πρόγραμμα υλοποιείται μέσα από ένα σύνολο δραστηριοτήτων που έχουν ταξινομηθεί σε έναν ειδικά διαμορφωμένο Οδηγό για την/τον Εκπαιδευτικό, σε έξι θεματικές ενότητες:
-
Η ταυτότητα
-
Η συνύπαρξη
-
Ενεργός πολίτης, το παιδί πολίτης
-
Κανόνες και δίκαιο
-
Τι στ’ αλήθεια συμβαίνει;
-
Ας κάνουμε κάτι, τοπικά και παγκόσμια
Το socialpolicy παρευρέθηκε την Τετάρτη 28 Ιουνίου στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του προγράμματος, παίρνοντας μια ευχάριστη γεύση από τις δραστηριότητες του “Ενεργώ ως Πολίτης”. Με ιδιαίτερη χαρά διαπιστώσαμε την τρομερή δυναμική του προγράμματος εντός και εκτός σχολικής τάξης, τον άρτιο σχεδιασμό και τη δομή του, καθώς και τον μεγάλο ενθουσιασμό των παρευρισκόμενων εκπαιδευτικών που υλοποίησαν το πρόγραμμα στα σχολεία τους. Ένα πρόγραμμα απαραίτητο για τους μαθητές και τις μαθήτριες που οξύνει την κριτική σκέψη, ενισχύει την ευαισθητοποίηση για την διαφορετικότητα και δίνει ουσιαστικά εφόδια για τους πολίτες του αύριο.
Στη εκδήλωση συμμετείχαν οι:
- Βιβή Ανθοπούλου, Εμπειρογνώμων της εκπαίδευσης, Non-Profit Manager, Executive Coach, Γενική Διευθύντρια του Ιδρύματος Λαμπράκη
- Πόπη Κύρδη, Μέλος της επιστημονικής ομάδας του προγράμματος «Ενεργώ ως Πολίτης»
- Τσαμπίκα Καράκιζα, Μέλος της επιστημονικής ομάδας του προγράμματος «Ενεργώ ως Πολίτης»
- Βασιλική Σμυρνιώτη, Εκπαιδευτικός, 4ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Δάφνης
- Σοφία Μυλωνά, Διευθύντρια, 24ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας
Οι δραστηριότητες θέτουν ερωτήματα για προβληματισμό και ανάπτυξη επιχειρημάτων και οδηγούν στον σχεδιασμό δράσεων και μικρών οργανωμένων παρεμβάσεων, και με τη συμμετοχή μελών της οικογένειας των μαθητών/τριών, καθώς και κοινωνικών εταίρων. Όλες υποστηρίζουν την καλλιέργεια δεξιοτήτων του/της ενεργού πολίτη. Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε δραστηριότητες διαφορετικής δυσκολίας εκείνες που ταιριάζουν περισσότερο στο μαθησιακό επίπεδο, την ηλικία και τα ενδιαφέροντα των μαθητριών/τών του/της. Να κάνει παραλλαγές, να τις προσαρμόσει στις ανάγκες της τάξης του/της.
Το «Ενεργώ ως Πολίτης» έχει λάβει την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και εφαρμόζεται είτε ως κατ΄ επιλογήν εργαστήριο εντός του ωρολογίου προγράμματος και διαθεματικά σε επιμέρους διδακτικά αντικείμενα είτε ως πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων, επιπλέον του κανονικού σχολικού ωραρίου. Στα δύο χρόνια υλοποίησης του προγράμματος (2021-23) έχουν συμμετάσχει στο πρόγραμμα 65 σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κατανεμημένα σε 20 νομούς και 12 περιφέρειες της χώρας, με ομάδες τεσσάρων τουλάχιστον εκπαιδευτικών οποιασδήποτε ειδικότητάς, οι οποίοι λαμβάνουν μέρος σε δια ζώσης και εξ αποστάσεως επιμόρφωση. Επιπλέον, υποστηρίζονται συμβουλευτικά από την επιστημονική ομάδα του έργου και από τον/την περιφερειακό/η συντονιστή/νίστριά τους, ο/η οποίος/α τους/τις συμβουλεύει και καθοδηγεί σε όλη τη διάρκεια της εφαρμογής του έργου. Συνολικά έχουν συμμετάσχει μέχρι σήμερα στο πρόγραμμα 505 εκπαιδευτικοί και 7.091 μαθήτριες και μαθητές. Οι εκπαιδευτικοί που υλοποιούν το πρόγραμμα, εφόσον αναπτύξουν τις απαιτούμενες δραστηριότητες, λαμβάνουν με την ολοκλήρωσή του βεβαίωση ή αν το επιλέξουν, πιστοποίηση στη διδασκαλία της ενεργού πολιτειότητας.
Το έργο Ενεργώ ως Πολίτης υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το Ίδρυμα Λαμπράκη.
Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 13,5 εκ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.activecitizensfund.gr
