Καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για το ζήτημα των επαναπροωθήσεων

Στην απόφασή του Α.R.Ε. κατά Ελλάδας της 07.01.2025, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) κάνει εκτενή αναφορά σε σειρά εκθέσεων του Συνηγόρου του Πολίτη για το ζήτημα των επαναπροωθήσεων, καθώς και στην παρέμβασή του για το ίδιο θέμα ως τρίτου, ανεξάρτητου φορέα, κατόπιν πρόσκλησης του Δικαστηρίου.

Στην απόφαση Α.R.Ε. κατά Ελλάδας της 07.01.2025, το ΕΔΔΑ αναγνωρίζει παραβίαση των άρθρων 3 και 13 της ΕΣΔΑ (απαγόρευση της απάνθρωπης κι εξευτελιστικής μεταχείρισης και δικαίωμα σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο, αντίστοιχα), κατά την επαναπροώθηση από τον Έβρο πολίτη Τουρκίας, η οποία είχε υποστεί παράνομη κράτηση πριν την επαναπροώθησή της κατά παραβίαση του άρθρου 5 της ΕΣΔΑ.

Το ΕΔΔΑ διαπιστώνει σοβαρές ενδείξεις μιας συστηματικής πρακτικής επαναπροωθήσεων στα σύνορα της χώρας, κάνοντας εκτενή αναφορά στα δημοσιευμένα ευρήματα των ερευνών του Συνηγόρου, όπως της ενδιάμεσης έκθεσης (2021) της αυτεπάγγελτης έρευνας του Συνηγόρου για καταγγελλόμενες επαναπροωθήσεις στον Έβρο¹, των εκθέσεων για τα έτη 2021 και 2022 της Αρχής ως Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας για τα συστημικά προβλήματα που εμφανίζουν οι διοικητικές έρευνες καταγγελιών επαναπροώθησης², καθώς και της γραπτής παρέμβασης του Συνηγόρου ως τρίτου ενώπιον του Δικαστηρίου για την εκδοθείσα απόφαση (https://www.synigoros.gr/el/category/deltia-typoy/post/deltio-typoy-or-parembashtritoy-toy-synhgoroy-toy-polith-katopin-prosklhshs-toy-edda-gia-to-zhthma-twnepanaprow8hsewn).

Επί σειρά ετών το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο περιποιεί τιμή στην Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη, αξιοποιώντας τα πορίσματα των ερευνών της σε διάφορα ζητήματα που άπτονται της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων³.

Ο Συνήγορος επισημαίνει, ότι το ζητούμενο για το κράτος δικαίου στη χώρα είναι μια καταδικαστική απόφαση Δικαστηρίου να λειτουργεί ως αφύπνιση για τον προσανατολισμό της κρατικής δράσης στον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων κάθε ανθρώπου.

1 https://www.synigoros.gr/el/category/eidikes-ek8eseis/post/kataggellomenes-epanaprow8hseis-sthntoyrkia-allodapwn-poy-eixan-eisel8ei-sthn-ellada-anazhtwntas-die8nh-prostasia
2 https://www.synigoros.gr/el/category/eidikes-ek8eseis/post/emhdipa-%22eidikh-ek8esh-toy-synhgoroytoy-polith-ws-e8nikoy-mhxanismoy-diereynhshs-peristatikwn-ay8airesias-gia-to-2021%22, σελ. 85-89 και
https://www.synigoros.gr/el/category/ekdoseis-ek8eseis/post/deltio-typoy-or-ek8esh-2022:-e8nikosmhxanismos-diereynhshs-peristatikwn-ay8airesias, σελ. 31-36.
3 βλ. λ.χ. την πρόσφατη απόφαση Η.Τ. της 15.10.2024 για τις συνθήκες κράτησης
(https://www.synigoros.gr/el/category/deltia-typoy/post/deltio-typoy-or-oi-syn8hkes-krathshs-sthn-elladaypo-ton-elegxo-eyrwpaikwn-kai-die8nwn-dikaiodotikwn-organismwn), την απόφαση για την ονοματοδοσία τέκνου της 25.06.2020, για την οποία το Δικαστήριο είχε επίσης καλέσει τον Συνήγορο να ασκήσει παρέμβαση τρίτου ως amicus curiae (https://www.synigoros.gr/el/category/allodapoi-ithageneia-astikikatastasi/post/apofash-toy-edda-gia-th-8rhskeytikh-eley8eria-katopin-parembashs-toy-synhgoroy), κ.α., όπως την απόφαση του 2017 για τους εργάτες γης στη Μανωλάδα (https://old.synigoros.gr/?i=kdet.el.news.422759), τις αποφάσεις αστυνομικής βίας του 2005 (https://old.synigoros.gr/?i=human-rights.el.danews.34031).