Η εικόνα του σώματος – Το στίγμα και η διάκριση λόγω βάρους

Μετάφραση-Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη

Λόγω της καθολικής στάσης σχετικά με το τι συνιστά ελκυστική μια γυναίκα, κυρίως εκείνων που κυριαρχούν στα μέσα ενημέρωσης, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερη πίεση, σε σχέση με τους άνδρες , στο να αποκτήσουν τη “σωστή εμφάνιση”.

Η κοινωνική απαίτηση ότι οι γυναίκες πρέπει να έχουν ένα «ιδανικό βάρος» βασίζεται επίσης στην εσφαλμένη άποψη ότι μπορούμε να ελέγξουμε πλήρως το μέγεθος του σώματος μας. Τα κοινωνικά κατασκευασμένα πρότυπα για το μέγεθος και την εμφάνιση των γυναικών είναι πολύ πιο περιοριστικά από αυτά για τους άνδρες.

Η κακή εικόνα για το σώμα είναι διαδεδομένη μεταξύ των νεαρών κοριτσιών, έχοντας αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία των νέων ανθρώπων. Μια μελέτη του 2012 μεταξύ φοιτητών του Κολεγίου Αotearoa της Νέας Ζηλανδίας, ανέφερε πως πάνω από το 30% των νεαρών γυναικών ήταν δυσαρεστημένες ή πολύ δυσαρεστημένες με το βάρος τους σε σύγκριση με μόλις το 10% των νέων ανδρών.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι νέοι άνθρωποι με κακή εικόνα για το σώμα τους ή που εκφράζουν δυσαρέσκεια για την εμφάνιση τους, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης και άλλων επιπτώσεων στη ψυχική τους υγεία: διατροφικές διαταραχές, μειωμένη σωματική δραστηριότητα, χειρότερη σεξουαλική υγεία, μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανάπτυξη επικίνδυνων συμπεριφορών συμπεριλαμβανομένων του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ¹.

Φεμινίστριες ερευνήτριες ψυχολογίας έχουν διαπιστώσει ότι πολλά κορίτσια και νεαρές γυναίκες αναφέρουν πως ακολουθούν ανθυγιεινές πρακτικές απώλειας βάρους προκειμένου να επιτευχθεί η «σωστή εμφάνιση» επιζητώντας το «υγιές βάρος»². Οι ίδιες ερευνήτριες προειδοποιούν ότι η εστίαση στο βάρος ως ένα ζήτημα υγείας για την κοινωνία στην πραγματικότητα συμβάλλει στην κακή υγεία κοριτσιών και νεαρών γυναικών.

Η προκατάληψη για το βάρος και ο στιγματισμός είναι διαδεδομένα στις δυτικές χώρες και έχουν αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία και την ευημερία των μεγαλόσωμων ατόμων και ιδιαίτερα των μεγαλόσωμων γυναικών³. Το στίγμα λόγω βάρους περιλαμβάνει τον καταλογισμό αρνητικών χαρακτηριστικών στα άτομα αυτά, όπως ότι είναι τεμπέληδες/ες, δεν έχουν θέληση και ενέργεια, είναι ανίκανοι/ες, βρώμικοι/ες και δεν έχουν πειθαρχία⁴.

Το στίγμα λόγω βάρους έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε πολλαπλές μορφές προκαταλήψεων και διακρίσεων κατά των ατόμων με υψηλό σωματικό βάρος, συμπεριλαμβανομένων αρνητικών διαπροσωπικών εμπειριών όπως εκφοβισμό και παρενόχληση, ανισότητες στην αγορά εργασίας, στην υγειονομική περίθαλψη, ακόμη και στην εκπαίδευση.

Στις συνέπειες αυτών των προκαταλήψεων περιλαμβάνεται το χαμηλότερο εισόδημα και το χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο, ψυχολογικές επιπτώσεις όπως αυξημένη ευπάθεια στη κατάθλιψη, κακή εικόνα για το σώμα και μειωμένη αυτο-αποδοχή, καθώς και αρνητικές επιπτώσεις για τη σωματική υγεία, όπως και μειωμένη συμμετοχή σε ψυχαγωγικές ή φυσικές δραστηριότητες, προβλήματα αυξομείωσης βάρους και αποφυγή της υγειονομικής περίθαλψης από το φόβο αρνητικών αλληλεπιδράσεων με τους επαγγελματίες υγείας.

Έρευνα σχετικά με την προκατάληψη λόγω βάρους στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει εντοπίσει μια υψηλή και αυξανόμενη επικράτηση τέτοιων διακρίσεων, με πολύ υψηλότερα επίπεδα διακρίσεων μεταξύ των ατόμων που βρίσκονται στην κατηγορία μεγαλύτερου βάρους και μεταξύ των νέων γυναικών⁵.

Η παρατεταμένη έκθεση σε στιγματισμό λόγω του σωματικού βάρους, όχι μόνο απειλεί την υγεία των ατόμων, αλλά παράγει ανισότητες υγείας και μπορεί να συμβάλει στην αποτυχία των παρεμβάσεων της υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό έχει ιδιαίτερες επιπτώσεις στην υγεία των γυναικών και των κοριτσιών. Για παράδειγμα, ενώ η συχνότητα της “παχυσαρκίας” δεν είναι υψηλότερη στις γυναίκες, οι γυναίκες σήμερα αποτελούν την συντριπτική πλειονότητα που υποβάλλεται σε Βαριατρική Χειρουργική, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο στιγματισμός και η επιθυμία για ένα ιδανικό βάρος μπορεί να επηρεάσει υπερβολικά μερικούς ανθρώπους, οδηγώντας τους να υποβληθούν στη διαδικασία του χειρουργείου.

_______________________

[1] Commonwealth Office of the Status of Women. Looking Risky: Body Image and Risk Taking Behaviours. Focus on Women. Barton ACT: Department of Prime Minister and Cabinet; 2003; 6 [cited 2009 February 4]. Available from http://www.ofw.facs.gov.au/downloads/pdfs/focus_women_issue6.pdf.

Larson, B. K., Clark, T. C., Robinson, E. M., & Utter, J. (2012). Body satisfaction and sexual health behaviors among New Zealand secondary school students. Sex Education, 12(2), 187-198.

Neumark-Sztainer, D., Paxton, S. J., Hannan, P. J., Haines, J., & Story, M. (2006). Does body satisfaction matter? Five-year longitudinal associations between body satisfaction and health behaviors in adolescent females and males. Journal of Adolescent Health, 39(2), 244-251.

Women’s Health Victoria. Gender Impact Assessment No. 8: Women and Body Image, February 2009.
Available here »

[2] Burns, M., & Gavey, N. (2004). ‘Healthy weight’ at what cost? ‘Bulimia’ and a discourse of weight control. Journal of Health Psychology (9), 549-565.

[3] Brownell, K. D., Puhl, R., Schwartz, M., & Rudd, L. (2005). Weight bias: nature, causes, consequences. New York; London: The Guilford Press.
Ding, V., & Stillman, J. (2005). An emperical investigation of discrimination against overweight female job applicants in New Zealand. New Zealand Journal of Psychology, 34(3), 139-148.

[4] Puhl, R., Moss-Racusin, C. A., Schwartz, M. B., & Brownell, K. D. (2008). Weight stigmatization and bias reduction: Perspectives of overweight and obese adults. Health Education Research, 23(2), 347-358.

[5] Puhl, R. M., Andreyeva, T., & Brownell, K. D. (2008). Perceptions of weight discrimination: prevalence and comparison to race and gender discrimination in America. Int J Obes, 32(6), 992-1000.

Πηγή: womens-health.org.nz

socialpolicy.gr