20 Νοεμβρίου – Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Πουλιοπούλου Κωνσταντίνα

απόφοιτη Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

“Υπερασπίσου το παιδί
γιατί αν γλιτώσει το παιδί
υπάρχει ελπίδα”

Η 20η Νοεμβρίου θεωρείται ημερομηνία σταθμός στην κοινωνία, καθώς αποτελεί την ημέρα που το 1959 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Την ίδια ημερομηνία, το 1989 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

 Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού αποτελεί μια καθοριστικής σημασίας συμφωνία 149 χωρών που έχουν δεσμευτεί να προστατεύσουν τα δικαιώματα των παιδιών. Η Σύμβαση βασίζεται στη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία συντάχθηκε από την ιδρύτρια του Save the Children, κοινωνική μεταρρυθμίστρια Eglantyne Jebb.

Το 1919, μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Eglantyne ίδρυσε το Save the Children βασιζόμενη στην πεποίθησή της ότι όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα σε τροφή, υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και προστασία από την εκμετάλλευση. Η Διακήρυξη που συνέταξε (1923) αποτέλεσε την αρχή για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων για όλα τα παιδιά και ανέθεσε στο καθήκον της διεθνούς κοινότητας να θέσει τα δικαιώματα των παιδιών στην πρώτη γραμμή. Το 2020 φαίνεται πως όλες οι χώρες, εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής έχουν δεσμευτεί από το διεθνές δίκαιο να διασφαλίσουν την εφαρμογή της Σύμβασης και παρακολουθούνται για αυτό από την Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού. 

Μέσα σε αυτή τη σύμβαση ορίζεται το “παιδί”, ως άτομο κάτω των 18 ετών, καθώς και όλα τα δικαιώματα του και οι ευθύνες των κυβερνήσεων για να τα διαφυλάξουν και να τα υπερασπιστούν. Όλα τα δικαιώματα που υπάρχουν στην σύμβαση συνδέονται, και δεν μπορούν να αφαιρεθούν από κανένα παιδί.

Ειδικότερα, η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού αποτελείται από 54 άρθρα. Κάθε ένα από αυτά, που περιλαμβάνονται στη συμφωνία, ορίζει διαφορετικά αλλά εξίσου σημαντικά δικαιώματα των παιδιών, από το δικαίωμα επιβίωσης (άρθρο 6) έως το δικαίωμα προστασίας από οποιαδήποτε επικίνδυνη εργασία, που παρεμβαίνει στην εκπαίδευσή τους ή που είναι επιβλαβής στην υγεία (άρθρο 32).

Η Σύμβαση αποτελεί την πιο διαδεδομένη συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ιστορία. Έχει εμπνεύσει τις κυβερνήσεις να αλλάξουν νόμους και πολιτικές και να πραγματοποιήσουν επενδύσεις, έτσι ώστε σε περισσότερα παιδιά να παράσχει την υγειονομική περίθαλψη και τη σίτιση που χρειάζονται για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν. Επιπλέον, παρέχει διασφάλιση για την προστασία των παιδιών από τη βία και την εκμετάλλευση. Ακόμη, αξίζει να σημειωθεί πως πρόκειται για τη μοναδική διεθνή συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα που δίνει έναν άμεσο ρόλο στην εποπτεία της εφαρμογής της, στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), σύμφωνα με το άρθρο 45. Στην Ελλάδα ενδεικτικές ΜΚΟ που δεσμεύονται με την προάσπιση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Παιδιών είναι το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας,  οι Γιατροί του Κόσμου, τα Παιδικά Χωριά SOS, το ΚΜΟΠ, το Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η Σχεδία, η Άρσις , το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες καθώς και το Χαμόγελο του Παιδιού.

Είναι πράγματι αξιοσημείωτο το γεγονός πως από το 1990 και μετά οι θάνατοι των παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών έχουν μειωθεί κατά 50%, ενώ ίδιο είναι και το ποσοστό της μείωσης των υποσιτιζόμενων παιδιών. Παράλληλα, σύμφωνα με την Unicef, η Σύμβαση είχε καθοριστικό ρόλο καθώς το 2020, 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι  έχουν πρόσβαση σε  καθαρό και πόσιμο νερό από το 1990.

Ωστόσο, δεν μπορεί να παραλειφθεί το γεγονός πως ακόμη και σήμερα 262 εκατομμύρια παιδιά, νέοι και νέες βρίσκονται εκτός σχολείου, 650 εκατομμύρια κορίτσια παντρεύτηκαν πριν ενηλικιωθούν και 1 στα 4 παιδιά του πλανήτη πρόκειται να ζήσει σε περιοχές με εξαιρετικά περιορισμένους υδάτινους πόρους έως το 2040. Είναι ακόμη σημαντικό να αναφερθεί πως σε παγκόσμια κλίμακα εργάζονται 218 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 5 έως 17 ετών και από αυτά 153 εκατομμύρια είναι θύματα της παιδικής εργασία ενώ τα μισά, δηλαδή περίπου 73 εκατομμύρια παιδιά εργάζονται σε επικίνδυνη παιδική εργασία.

Ακόμη, σύμφωνα με την έκθεση του 2018 της Save the Children 415 εκατομμύρια παιδιά ζούσαν σε εμπόλεμες ζώνες και το 2019, σύμφωνα με την έκθεση της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) υπήρχαν περίπου 33 εκατομμύρια παιδιά- πρόσφυγες, πολλών των οποίον τα δικαιώματα τους καταπαντούνται ακόμη και σήμερα.

Οι αριθμοί αυτοί είναι τεράστιοι και υποδηλώνουν την επιτακτική ανάγκη για νέα και αυστηρότερα μέτρα από τις κυβερνήσεις των κρατών όσον αφορά στην προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών. Οι παγκόσμιες οικονομικές, υγειονομικές και πολιτισμικές κρίσεις πρόκειται να συμβάλουν στην αύξηση της καταπάτησης των δικαιωμάτων των παιδιών και χρέος όλων μας είναι να το αποτρέψουμε.

Εδώ μπορείτε να δείτε την Σύμβαση Αναλυτικά : https://www.unicef.org/child-rights-convention/convention-text

Δράσεις/συμμετοχή : https://www.unicef.org/world-childrens-day#action

Πηγές : https://www.un.org/en/observances/world-childrens-day

https://www.savethechildren.org/us/charity-stories/universal-childrens-day

https://www.unicef.org/

https://www.unhcr.org/