Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση ουσιών, άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές και την ψυχοκοινωνική υγεία των έφηβων-μαθητών

Τα κύρια ευρήματα από το ελληνικό σκέλος της πρόσφατης έρευνας ESPAD για τη χρήση ουσιών, το αλκοόλ και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές σε εφήβους. Η έρευνα υλοποιήθηκε το 2024, με πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα περίπου 6.810 μαθητών και μαθητριών από 488 σχολικές μονάδες. Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Υγείας.

Η ESPAD (European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs) αποτελεί τη μεγαλύτερη διακρατική έρευνα διεθνώς για τη χρήση ουσιών, το αλκοόλ, άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές και συμπεριφορές υψηλού κινδύνου στους εφήβους. Συλλέγει συγκρίσιμα δεδομένα για μαθητές ηλικίας 15–16 ετών. Η έρευνα υλοποιείται από ερευνητικές ομάδες από περισσότερες από 40 χώρες της Ευρώπης, σε συνεργασία με τον EUDA. Μέσω της έρευνας ESPAD, υπάρχουν δεδομένα για τρεις δεκαετίες επιτρέποντας την ανάλυση διαχρονικών τάσεων για όλο αυτό το διάστημα σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο. Η πιο πρόσφατη συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε το 2024, με τη συμμετοχή 113.882 μαθητών και μαθητριών ηλικίας 15 έως 16 ετών από 37 ευρωπαϊκές χώρες.

Η σύνοψη από την πανευρωπαϊκή έρευνα με τα κύρια ευρήματα και διαδραστικά γραφήματα, είναι διαθέσιμη εδώ.

Η σύνοψη από το ελληνικό σκέλος της έρευνας : 

Η «Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση ουσιών, άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές και την ψυχοκοινωνική υγεία των έφηβων-μαθητών » (“European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs” – Έρευνα ESPAD) ξεκίνησε το 1984 από την Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνεχίζεται έως σήμερα από το ΕΠΙΨΥ, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα διαχρονικής παρακολούθησης του φαινομένου στη χώρα μας για πλέον 40 χρόνια.

Σκοπός της έρευνας είναι να μελετήσει τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών (καπνός, οινοπνευματώδη, άλλες νόμιμες και παράνομες ψυχοδραστικέςουσίες), το στοιχηματισμό/τζόγο και την υπερβολική ενασχόληση με τα ηλεκτρικά παιχνίδια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και ευρύτερα θέματα που άπτονται της συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής των έφηβων-μαθητών (π.χ., διαπροσωπικές σχέσεις, ελεύθερος χρόνος, σχολική ζωή, ψυχολογική υγεία).

Η μεθοδολογία της έρευνας βασίζεται στο πρωτόκολλο της πανευρωπαϊκής έρευνας ESPAD (www.espad.org). Το δείγμα των μαθητών είναι πανελλήνιο, αντιπροσωπευτικό και επιλέγεται με πολυσταδιακή στρωματοποιημένη τυχαία δειγματοληψία. Η έρευνα πραγματοποιείται με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας. Η συλλογή των στοιχείων γίνεται μέσω της συμπλήρωσης ανώνυμου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου στο σχολείο.

Η επόμενη έρευνα ESPAD προγραμματίζεται για το 2028.

Η ερευνητική ομάδα

Άννα Κοκκέβη, Ομότ. Καθ. Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Μέλος ΔΣ ΕΠΙΨΥ (Yψηλή εποπτεία)
Τάσος Φωτίου, PhD, Επικεφαλής Τομέα Επιδημιολογίας στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης & Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ) στο ΕΠΙΨΥ (Επιστημονικά Υπεύθυνος και πρόσωπο επαφής)
Ελευθερία Καναβού, MSc, Επικεφαλής Τομέα Αναλύσεων στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης & Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ) στο ΕΠΙΨΥ (διαχείριση και ανάλυση δεδομένων)
Μυρτώ Σταύρου, MSc, Επιστημονική συνεργάτιδα
Clive Richardson, Ομότ. Καθ. Εφαρμοσμένης στατιστικής Παντείου Παν/μίου Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών (Εποπτεία δειγματοληψίας)

Πληροφορίες
ΕΠΙΨΥ | Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΕΦΑΝΗΣ» Ιστοσελίδα: www.epipsi.gr | E: espad@epipsi.gr | T: 2106170814-5 https://www.facebook.com/EPIPSI.UMHRI