Διεθνής Αμνηστία: Έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα 2020-2021

• Η πανδημία γεννά τεράστια συστημική ανισότητα παγκοσμίως με τις εθνοτικές μειονότητες, τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και τις γυναίκες μεταξύ των πιο σοβαρά πληγέντων
• ​Η έκθεση βρίσκει ότι ο COVID-19 χρησιμοποιείται από ηγέτες για να αυξήσει την επίθεσή τους στα ανθρώπινα δικαιώματα
• ​Η νέα γενική γραμματέας, Agnès Callamard, ζητά μια επανεξέταση και επαναφορά των κατεστραμμένων συστημάτων, προκειμένου να αναπτυχθούν πραγματικά καλύτερα

Η παγκόσμια πανδημία έχει αποκαλύψει την τρομερή κληρονομιά, των σκόπιμα διχαστικών και καταστροφικών πολιτικών, που διαιωνίζουν τις ανισότητες, τις διακρίσεις και την καταπίεση και άνοιξαν το δρόμο για την καταστροφή που επήλθε από τον COVID-19, δηλώνει η Διεθνής Αμνηστία στην ετήσια έκθεσή της που δημοσιεύθηκε χθες 6 Απριλίου 2021.

Η Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας 2020/21: Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο,  καλύπτει 149 χώρες και παρέχει μια ολοκληρωμένη ανάλυση των τάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως για το 2020.

Σε αυτήν την Έκθεση, η οργάνωση περιγράφει εκείνους που έχουν ήδη περιθωριοποιηθεί, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των προσφύγων, που φέρουν το καταστροφικό βάρος της πανδημίας, ως αποτέλεσμα δεκαετιών διακριτικών αποφάσεων πολιτικής από παγκόσμιους ηγέτες. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, οι μετανάστες/ριες εργαζόμενοι/ες και εκείνοι/ες του άτυπου τομέα – πολλοί στην πρώτη γραμμή της πανδημίας – προδόθηκαν επίσης από παραμελημένα συστήματα υγείας και την ανεπαρκή οικονομική και κοινωνική υποστήριξη.

Η απάντηση στην παγκόσμια πανδημία έχει υπονομευθεί περαιτέρω από ηγέτες που έχουν εκμεταλλευτεί αδίστακτα την κρίση και χρησιμοποίησαν τον COVID-19 για να ξεκινήσουν νέες επιθέσεις κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δηλώνει η οργάνωση.

 «Ο COVID-19 έχει βάναυσα αποκαλύψει και οξύνει τις ανισότητες τόσο εντός όσο και μεταξύ των χωρών, με μια συγκλονιστική αδιαφορία των ηγετών για την ανθρωπότητα. Δεκαετίες διχαστικών πολιτικών, λανθασμένα μέτρα λιτότητας και επιλογές από ηγέτες να μην ενισχύσουν τις καταρρέουσες δημόσιες υποδομές, έχουν επιτρέψει σε αυτόν τον ιό να βρει πάρα πολλά εύκολα θύματα», δήλωσε η Agnès Callamard, νέα Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Αντιμετωπίζουμε έναν κόσμο υπό καθεστώς σύγχυσης. Σε αυτό το σημείο της πανδημίας, ακόμη και οι πιο παραπλανημένοι ηγέτες θα αγωνιζόταν να αρνηθούν ότι τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά μας συστήματα έχουν διαλυθεί».

Η πανδημία έχει ενισχύσει τις επί δεκαετίες ανισότητες και τη διάβρωση των δημόσιων υπηρεσιών

Η Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει πώς οι υπάρχουσες ανισότητες, ως αποτέλεσμα δεκαετιών τοξικής ηγεσίας, έχουν αφήσει τις εθνοτικές μειονότητες, τους πρόσφυγες, τους ηλικιωμένους και τις γυναίκες, δυσανάλογα αρνητικά επηρεασμένους από την πανδημία.

Ο COVID-19 επιδείνωσε την ήδη επισφαλή κατάσταση των προσφύγων, των αιτούντων/σών άσυλο και των μεταναστών/ριών σε πολλές χώρες, παγιδεύοντας μερικούς σε άθλιους καταυλισμούς, διακόπτοντας ζωτικής σημασίας προμήθειες ή επιταχύνοντας συνοριακούς ελέγχους που άφησαν πολλούς/ές αποκλεισμένους/ες. Για παράδειγμα, η Ουγκάντα, η μεγαλύτερη χώρα φιλοξενίας προσφύγων στην Αφρική, με 1,4 εκατομμύρια πρόσφυγες, έκλεισε αμέσως τα σύνορά της στην αρχή της πανδημίας και δεν έκανε εξαίρεση για τους πρόσφυγες και τους/τις αιτούντες/σες άσυλο που προσπαθούσαν να εισέλθουν στη χώρα. Ως αποτέλεσμα, πάνω από 10.000 άτομα είχαν εγκλωβιστεί στα σύνορά της με τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ).​

Η Έκθεση επισημαίνει μια σημαντική αύξηση της έμφυλης βίας και της ενδοοικογενειακής βίας με πολλές γυναίκες και ΛΟΑΤΙ άτομα να αντιμετωπίζουν αυξημένα εμπόδια στην προστασία και υποστήριξη λόγω περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία, έλλειψη εμπιστευτικών μηχανισμών για τα θύματα ώστε να αναφέρουν τη βία ενώ παρέμεναν απομονωμένοι/ες με τους κακοποιούς τους και με περιορισμένες δυνατότητες ή σε αναστολή υπηρεσιών.

Εκείνοι που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πανδημίας – εργαζόμενοι/ες στον τομέα της υγείας και εκείνοι/ες στον άτυπο τομέα – υπέφεραν ως αποτέλεσμα των παραμελημένων συστημάτων υγείας και των αξιοθρήνητων μέτρων κοινωνικής προστασίας. Στο Μπαγκλαντές, πολλοί που εργάζονται στον άτυπο τομέα έχουν μείνει χωρίς εισόδημα ή κοινωνική προστασία λόγω των περιορισμών και της απαγόρευσης κυκλοφορίας. Στη Νικαράγουα, κατά τη διάρκεια δύο εβδομάδων, στις αρχές Ιουνίου, τουλάχιστον 16 εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας απολύθηκαν αφού εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με την έλλειψη ΜΑΠ και κρατικής αντίδρασης στην πανδημία.

 «Αποκομίζουμε τα αποτελέσματα ετών της υπολογισμένης αμέλειας στα χέρια των ηγετών μας. Το 2020, υπό τη μοναδική πίεση μιας πανδημίας, τα συστήματα υγείας τέθηκαν σε απόλυτη δοκιμασία και οι άνθρωποι βρέθηκαν οικονομικά σε ελεύθερη πτώση. Οι ήρωες του 2020 ήταν οι εργαζόμενοι/ες στον τομέα της υγείας που σώζουν ζωές και εκείνοι που συγκεντρώθηκαν στο κάτω μέρος της εισοδηματικής κλίμακας, οι οποίοι εργάστηκαν για να στηρίξουν τις οικογένειές τους και να κρατήσουν τις απαραίτητες υπηρεσίες μας σε λειτουργία. Δυστυχώς, όσοι/ες έδωσαν τα περισσότερα, προστατεύονταν λιγότερο», δηλώνει η Agnès Callamard.

Η εκμετάλλευση της πανδημίας από τους ηγέτες ώστε να συνεχίσουν να επιτίθενται στα ανθρώπινα δικαιώματα μεταδίδεται σαν ιός

Η Έκθεση αποτυπώνει επίσης μια θλιβερή εικόνα των αποτυχιών των παγκόσμιων ηγετών των οποίων η αντιμετώπιση της πανδημίας χαρακτηρίστηκε από οπορτουνισμό και απόλυτη περιφρόνηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

«Έχουμε δει ένα ευρύ φάσμα απαντήσεων από τους ηγέτες μας. Από μετριοπαθή λόγο έως εχθρικό, εγωιστικό έως δόλιο. Ορισμένοι προσπάθησαν να ομαλοποιήσουν τα υπερβολικά μέτρα έκτακτης ανάγκης που εισήγαγαν για την καταπολέμηση του COVID-19, ενώ ένας αριθμός ηγετών έχει προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα. Το έχουν δει ως ευκαιρία να εδραιώσουν τη δική τους δύναμη. Αντί να υποστηρίζουν και να προστατεύουν τους ανθρώπους, απλώς χρησιμοποιήσαν την πανδημία για να καταστρέψουν τα δικαιώματα των ανθρώπων», δήλωσε η Agnès Callamard.

Τα αρμόδια όργανα που ψηφίζουν τη νομοθεσία που ποινικοποιεί τα σχόλια που σχετίζονται με την πανδημία ακολούθησαν το προεδρικό πρότυπο. Στην Ουγγαρία για παράδειγμα, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν τροποποίησε τον Ποινικό Κώδικα της χώρας, εισάγοντας ποινές φυλάκισης έως πέντε ετών για «διάδοση ψευδών πληροφοριών» για τον COVID-19.

Σε όλες τις χώρες του Κόλπου στο Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Ομάν, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χρησιμοποίησαν την πανδημία, COVID-19, ως πρόσχημα για να συνεχίσουν να καταπιέζουν το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της δίωξης ατόμων, τα οποία δημοσίευσαν σχόλια στα κοινωνικά μέσα σχετικά με τις κυβερνητικές αντιδράσεις στην πανδημία, για τη διάδοση «ψευδών ειδήσεων». ​

Άλλοι ηγέτες χρησιμοποιήσαν υπερβολική χρήση βίας. Στις Φιλιππίνες, ο Πρόεδρος Rodrigo Duterte λέγεται ότι διέταξε την αστυνομία να πυροβολήσει «νεκρούς» ανθρώπους που διαμαρτύρονταν ή υπήρχε πιθανότητα να προκαλέσουν «προβλήματα» κατά τη διάρκεια των μέτρων καραντίνας. Στη Νιγηρία, η βάναυση αστυνόμευση είχε ως αποτέλεσμα οι δυνάμεις ασφαλείας να σκοτώσουν ανθρώπους που διαμαρτύρονταν στους δρόμους, απαιτώντας τα δικαιώματά τους και ζητώντας λογοδοσία. Υπό τον Πρόεδρο Bolsonaro, η αστυνομική βία στη Βραζιλία κλιμακώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Τουλάχιστον 3.181 άτομα σκοτώθηκαν από την αστυνομία σε ολόκληρη τη χώρα μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουνίου – κατά μέσο όρο 17 θάνατοι την ημέρα.

Ορισμένοι ηγέτες έχουν προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιώντας την πανδημία ώς μέσο απόσπασης για να περιορίσουν την κριτική – και τους επικριτές – που δεν σχετίζονται με τον ιό, και διαπράττουν άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ το βλέμμα των παγκόσμιων μέσων ενημέρωσης ήταν αλλού. Για παράδειγμα, στην Ινδία, ο Narendra Modi, εναντιώθηκε στους/στις ακτιβιστές/ριες της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων μέσω αντιτρομοκρατικών επιδρομών στα σπίτια και τις εγκαταστάσεις τους. Εν τω μεταξύ, υπό τον Πρόεδρο Xi Jinping, η κινεζική κυβέρνηση συνέχισε τη δίωξη των Ουιγούρων και άλλων μουσουλμανικών μειονοτήτων στο Σιντζιάνγκ αμείωτα και εισήχθη ένας σαρωτικός νόμος περί εθνικής ασφάλειας στο Χονγκ Κονγκ για να νομιμοποιήσει την πολιτικά υποκινούμενη καταστολή.

«Διεθνείς οργανισμοί όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και οι μηχανισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ είναι εκεί για να υποχρεώσουν τα κράτη και τους μεμονωμένους δράστες να λογοδοτήσουν. Δυστυχώς, το 2020 δείχνει ότι έχουν παλέψει με ένα πολιτικό αδιέξοδο από ηγέτες που επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν και να υπονομεύσουν τις συλλογικές απαντήσεις στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων », δήλωσε η Agnès Callamard.

Το εθνικό συμφέρον έχει υπερβεί τη διεθνή συνεργασία για την αντιμετώπιση του COVID

Οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν επίσης καταστρέψει τη διεθνή σκηνή, παρεμποδίζοντας τις συλλογικές προσπάθειες ανάκαμψης, εμποδίζοντας ή υπονομεύοντας τη διεθνή συνεργασία.

Ενδεικτικά:

• ​Οι ηγέτες των πλούσιων χωρών, όπως ο πρώην Πρόεδρος Τραμπ, παρακάμπτοντας τις προσπάθειες παγκόσμιας συνεργασίας, αγόρασε το μεγαλύτερο μέρος της προσφοράς εμβολίων στον κόσμο, αφήνοντας ελάχιστα έως καθόλου σε άλλες χώρες. Αυτές οι πλούσιες χώρες απέτυχαν επίσης να ωθήσουν τις φαρμακευτικές εταιρείες να μοιραστούν τις γνώσεις και την τεχνολογία τους για να επεκτείνουν την προσφορά παγκόσμιων εμβολίων COVID-19.
• ​Η κυβέρνηση του Xi Jinping λογοκρίνει και διώκει τους/τις εργαζομένους/ες στον τομέα της υγείας και τους δημοσιογράφους στην Κίνα που προσπάθησαν να προκαλέσουν τον συναγερμό για τον ιό νωρίς, “πνίγοντας” σημαντικές πληροφορίες.
• ​Η προσφορά των G2O ανέστειλαν τις πληρωμές χρέους από τις φτωχότερες χώρες, αλλά απαίτησαν να επιστραφούν τα χρήματα αργότερα.

«Η πανδημία έχει έριξε έντονο φως στην αδυναμία του κόσμου να συνεργαστεί αποτελεσματικά σε περιόδους παγκόσμιας ανάγκης», δήλωσε ο Agnès Callamard.

«Η μόνη διέξοδος από αυτό το χάος είναι μέσω της διεθνούς συνεργασίας. Τα κράτη πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα εμβόλια είναι άμεσα διαθέσιμα σε όλους, παντού και δωρεάν στο σημείο χρήσης. Οι φαρμακευτικές εταιρείες πρέπει να μοιράζονται τις γνώσεις και την τεχνολογία τους, έτσι ώστε κανείς να μην μείνει πίσω. Τα μέλη της G20 και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να παρέχουν ελάφρυνση του χρέους στις φτωχότερες 77 χώρες για να ανταποκριθούν και να ανακάμψουν από την πανδημία».

Απογοητευμένα από τις κυβερνήσεις τους, τα κινήματα διαμαρτυρίας σε όλο τον κόσμο έχουν ορθώσει το ανάστημά τους

Οι παλινδρομικές πολιτικές έχουν κινητοποιήσει πολλούς ανθρώπους να συμμετάσχουν σε μακροχρόνιους αγώνες όπως φαίνεται από τις διαμαρτυρίες του Black Lives Matter στις Ηνωμένες Πολιτείες, τις διαδηλώσεις #End SARS στη Νιγηρία και νέες και δημιουργικές μορφές διαμαρτυρίας, όπως οι εικονικές κλιματικές απεργίες. Η έκθεση περιγράφει πολλές σημαντικές νίκες που βοήθησαν οι ακτιβιστές/ριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να εξασφαλίσουν το 2020, ιδίως σε ό, τι αφορά την έμφυλη βία. Αυτές περιλαμβάνουν νέα νομοθεσία για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών στο Κουβέιτ, τη Νότια Κορέα και το Σουδάν και την αποποινικοποίηση της άμβλωσης στην Αργεντινή, τη Βόρεια Ιρλανδία και τη Νότια Κορέα.

«Η ηγεσία το 2020 δεν προήλθε από την εξουσία, τα προνόμια ή την κερδοσκοπία. Προήλθε από τους αμέτρητους ανθρώπους που βαδίζουν για να απαιτήσουν αλλαγή. Είδαμε μια έκρηξη υποστήριξης για το #End SARS, το Black Lives Matter, καθώς και δημόσιες διαμαρτυρίες ενάντια στην καταστολή και την ανισότητα σε μέρη σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, του Χονγκ Κονγκ, του Ιράκ και της Χιλής. Συχνά διακινδυνεύοντας την ασφάλειά τους, η ηγεσία των απλών ανθρώπων και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο, μας παρακίνησε. Αυτοί είναι οι άνθρωποι στην πρώτη γραμμή του αγώνα για έναν καλύτερο, ασφαλέστερο και πιο ίσο κόσμο », δήλωσε η Agnès Callamard.

 «Είμαστε σε ένα σταυροδρόμι. Πρέπει να απελευθερώσουμε τα δεσμά που υποβαθμίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Πρέπει να επαναφέρουμε και να επανεκκινήσουμε για να οικοδομήσουμε έναν κόσμο που βασίζεται στην ισότητα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρωπιά. Πρέπει να μάθουμε από την πανδημία, και να συνεργαστούμε για να εργαστούμε τολμηρά και δημιουργικά, ώστε όλοι/ες να είναι ίσοι/ες»​.​

AMNESTY INTERNATIONAL REPORT 2020/21

The State of the World’s Human Rights

amnesty.gr