Διεθνής Ημέρα για την Εκπαίδευση 2024

Η εκπαίδευση αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα, δημόσιο αγαθό και δημόσια ευθύνη.

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε την 24η Ιανουαρίου ως Διεθνής Ημέρα για την Εκπαίδευση, για τον εορτασμό του σημαντικού ρόλου της εκπαίδευσης για την ειρήνη και την ανάπτυξη.

Χωρίς συμπεριληπτική και ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση καθώς και δια βίου ευκαιρίες για όλους/όλες, οι χώρες δεν θα μπορέσουν να επιτύχουν την ισότητα των φύλων και να διαρρήξουν τον κύκλο της φτώχειας, η οποία αφήνει πίσω εκατομμύρια παιδιά, νέους και ενήλικες.

Σήμερα, 250 εκατομμύρια παιδιά και νέοι άνθρωποι βρίσκονται εκτός σχολείου και εκπαίδευσης, και 763 εκατομμύρια ενήλικες είναι αναλφάβητοι. Το δικαίωμα τους στην εκπαίδευση παραβιάζεται.

Η 6η Διεθνής Ημέρα για την Εκπαίδευση θα εορτασθεί στις 24 Ιανουαρίου 2024 υπό το θέμα “learning for lasting peace” (Μάθηση για διαρκή ειρήνη).  Ο κόσμος αντιμετωπίζει ένα κύμα βίαιων συγκρούσεων παράλληλα με μια ανησυχητική άνοδο στις διακρίσεις, το ρατσισμό, τη ξενοφοβία και τη ρητορική μίσους. Οι επιπτώσεις της βίας αυτής διαπερνούν κάθε όριο που έχει ως βάση τη γεωγραφία, το φύλο, τη φυλή, τη θρησκεία, την πολιτική, εκτός και εντός διαδικτύου. Ειδικότερα, η ρητορική μίσους μπορεί να λάβει επικίνδυνες μορφές που όχι μόνο προκαλούν βλάβη σε προσωπικό επίπεδο και υποκινούν την ομαδική βία, αλλά αποτελεί ακόμη επίθεση στην ένταξη, τη διαφορετικότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Μια ενεργή δέσμευση για την ειρήνη είναι σήμερα πιο επείγουσα παρά ποτέ. Αυτή η δέσμευση θα πρέπει να υπερβεί τα μέτρα ασφάλειας και άμυνας για την πρόληψη ή τον τερματισμό των συγκρούσεων, διότι η ειρήνη δεν αρχίζει εκεί που τελειώνει η βία. Η διατήρηση της ειρήνης απαιτεί ένα ισχυρό θεμέλιο δημοκρατικής και συμμετοχικής διακυβέρνησης δίχως αποκλεισμούς, διάλογο, αλληλεγγύη, αμοιβαία κατανόηση και συνεργασία, βιώσιμη ανάπτυξη, ισότητα των φύλων και γενικότερη υλοποίηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Η εκπαίδευση επιτελεί κεντρικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια, όπως υπογραμμίζεται από την Σύσταση της UNESCO για την εκπαίδευση για την ειρήνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιώσιμη ανάπτυξη («Σύσταση για την εκπαίδευση για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διεθνή κατανόηση, τη συνεργασία, τις θεμελιώδεις ελευθερίες, την παγκόσμια ιθαγένεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη») και την έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής για το Μέλλον της Εκπαίδευσης που ζητεί ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την εκπαίδευση.

Ένα μετασχηματισμένο εκπαιδευτικό σύστημα που διαθέτει τους κατάλληλους πόρους, μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό προληπτικό μακροπρόθεσμο εργαλείο που προστατεύει, οικοδομεί και διατηρεί την ειρήνη πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από συγκρούσεις. Μια αντίστοιχη εκπαίδευση μπορεί να θέσει τα προληπτικά θεμέλια βοηθώντας όλους τους/τις μαθητές/τριες να συνειδητοποιήσουν το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμά τους σε προσβάσιμη και ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση. Σε περιόδους κρίσεων, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί η συνέχεια της μάθησης, ειδικότερα για τους περιθωριοποιημένους πληθυσμούς, και η γενική εκπαίδευση ως μέρος των παγκόσμιων προσπαθειών οικοδόμησης της ειρήνης.

Η εκπαίδευση μπορεί επίσης να συμβάλει στη μείωση των ανισοτήτων και των αδικιών διασφαλίζοντας ότι όλοι/όλες οι μαθητές/τριες εκπροσωπούνται και αναγνωρίζονται σε όλες τις πτυχές της εκπαίδευσής τους και ότι η εκπαίδευση δεν είναι μόνο αναδιανεμητική αλλά και διευκολυντική για την ανάκαμψη, τη δικαιοσύνη και τη συμφιλίωση μετά από συγκρούσεις. Η μάθηση για την επίτευξη της ειρήνης θα πρέπει να είναι μετασχηματιστική και να βοηθά τους μαθητές/τριες να κατέχουν την απαραίτητη γνώση, αξίες, στάσεις και δεξιότητες και συμπεριφορές ώστε να αποτελέσουν φορείς ειρήνης στις κοινότητές τους. Η υπεράσπιση της ειρήνης περιλαμβάνει γνωστικές, κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες και συμπεριφορικές ικανότητες όπως ορίζονται στην Παγκόσμια Εκπαίδευση για την Ιθαγένεια της UNESCO και το σχετικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους μέσω της εκπαίδευσης. 

Η UNESCO αφιερώνει τη φετινή Διεθνή Ημέρα για την Εκπαίδευση στον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν η εκπαίδευση και οι εκπαιδευτικοί στην αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους, ένα φαινόμενο που εξελίσσεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τραυματίζοντας τον κοινωνικό μας ιστό.

Πηγή: unesco.org

Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη

socialpolicy.gr