Εφηβεία και Αυτισμός: Αλλαγές στην επικοινωνία και η υποστήριξη τους

Τσούλου Ζωή, Λογοθεραπεύτρια

Η εφηβεία είναι μία περίοδος έντονων αλλαγών τόσο για τους εφήβους γενικά όσο και για τους εφήβους στο φάσμα του αυτισμού. Τα άτομα με αυτισμό αντιμετωπίζουν ήδη ιδιαίτερες προκλήσεις στην επικοινωνία και την κοινωνική αλληλεπίδραση, και η εφηβεία μπορεί να εντείνει αυτές τις δυσκολίες, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί νέες ανάγκες για υποστήριξη.

Εφηβεία και αυτισμός: Τι αλλάζει στην επικοινωνία

• Αυξημένη κοινωνική επίγνωση

Oι έφηβοι με αυτισμό μπορεί να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται περισσότερο τις κοινωνικές προσδοκίες και τις διαφορές τους σε σχέση με τους συνομηλίκους τους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση ή απομόνωση.

• Αλλαγές στην έκφραση συναισθημάτων

Οι συναισθηματικές εκρήξεις μπορεί να γίνουν πιο έντονες λόγω ορμονικών αλλαγών. Οι δυσκολίες στην αναγνώριση και έκφραση των συναισθημάτων μπορεί να ενταθούν.

• Πιο πολύπλοκες κοινωνικές σχέσεις

Οι φιλίες και οι κοινωνικές σχέσεις γίνονται πιο απαιτητικές, με έμφαση στην αμοιβαιότητα, την ενσυναίσθηση και την ομαδική συμπεριφορά.

Οι έφηβοι με αυτισμό μπορεί να δυσκολεύονται να συμμετέχουν σε κώδικες επικοινωνίας των συνομηλίκων τους

• Προβλήματα στην προσαρμογή σε νέους ρόλους

Η μετάβαση στο λύκειο ή σε άλλες κοινωνικές ομάδες φέρνει νέες απαιτήσεις επικοινωνίας και αυτονομίας.

Πως μπορούμε να τους υποστηρίξουμε:

Εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων

• Ομαδικά προγράμματα ή ατομικές συνεδρίες με ειδικούς (λογοθεραπευτές, ψυχολόγους) για ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως:
  -Έναρξη και διατήρηση συζήτησης
  -Αναγνώριση μη λεκτικών σημάτων
  -Επίλυση συγκρούσεων

Συναισθηματική καθοδήγηση

• Εργαλεία αναγνώρισης και διαχείρισης συναισθημάτων (π.χ. πίνακες συναισθημάτων ημερολόγια).
• Ψυχολογική υποστήριξη από επαγγελματίες με εμπειρία στον αυτισμό.

Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

• Καθαρή, κατάλληλη για την ηλικία και το επίπεδο κατανόησης πληροφόρηση για το σώμα, τις σχέσεις, τη συγκατάθεση.
• Ειδικά προγράμματα που απευθύνονται σε εφήβους με ΔΑΔ.

Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης

• Εστίαση στα δυνατά σημεία.
• Ενθάρρυνση για συμμετοχή σε ομάδες με κοινά ενδιαφέροντα.
• Χώροι αποδοχής

Υποστήριξη από την οικογένεια και το σχολείο

• Κατανόηση δυσκολιών και όχι επιβολή κανονικής συμπεριφοράς.
• Συνεργασία με ειδικούς (π.χ. σχολικούς ψυχολόγους)
• Προσαρμογές στο περιβάλλον και στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Βιβλιογραφία

https://psychomotor-athens.gr/arthra/programmata-sto-spiti/aftismos-kai-efiveia/

https://resilientlives.eu/autism/%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AD%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82-/%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CF%8E%CE%BD-%CE%AD%CF%86%CE%B7/

https://www.doctoranytime.gr/erotiseis-apantiseis/autismos/pos-epireazei-i-kakopoiisi-enan-efivo-me-syndromo-asperger-se-sxesi-me-alla-atoma

https://ikid.gr/pliroforisi/%CE%B7-%CE%B6%CF%89%CE%AE-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%86%CE%AC%CF%83%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D-%CE%B5%CF%86%CE%B7%CE%B2%CE%B5%CE%AF%CE%B1/

Πηγή: somateio-ikelos.gr