Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες: Παρέμβαση για την Αδυναμία Πρόσβασης στο Άσυλο

Αθήνα, 19 Απριλίου 2016

Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ)  εκφράζει την ιδιαίτερη ανησυχία του για το τεράστιο πρόβλημα που παρατηρείται στη χώρα μας σε σχέση με την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου των προσώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας και καλεί τις Ελληνικές Αρχές να λάβουν άμεσα κάθε αναγκαίο μέτρο για την εξασφάλιση αποτελεσματικής  πρόσβασης στη διαδικασία.

Τις τελευταίες εβδομάδες μεγάλος αριθμός προσφύγων συγκεντρώνεται καθημερινά έξω από τα γραφεία μας τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη, αναζητώντας συνδρομή για την υποβολή αιτήματος ασύλου.  Ενδεικτικώς μονάχα την Τετάρτη 23/3/2016 συντάξαμε κατάλογο 291 προσώπων που διαμένουν στην Αθήνα που αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στις διαδικασίες,  ενώ τόσο την Πέμπτη 24/3 όσο και την Δευτέρα 28/3/2016 ανάλογος αριθμός ατόμων προσήλθε στο γραφείο μας στην Αθήνα με αντίστοιχα αιτήματα. Μεγάλος αριθμός ατόμων (περί τους 80 – 100) προσέρχεται εξάλλου καθημερινά και στο γραφείο μας στη Θεσσαλονίκη.

Πάγιο αίτημά τους προς την οργάνωσή μας για συνδρομή η μέσω skype επικοινωνία για τον καθορισμό «ραντεβού» για τη καταγραφή του αιτήματός τους. Στη προσπάθειά μας να τους εξυπηρετήσουμε, διαπιστώσαμε στη πράξη την αδυναμία μας να προσφέρουμε συνδρομή για την εξασφάλιση της πρόσβασης στη διαδικασία. Για πολλές ημέρες η πρόσβαση στη διαδικασία μέσω skype ήταν αδύνατη, εξάλλου είναι προφανές  πώς  οι ελάχιστες διαθέσιμες ώρες και  γραμμές και  ο πολύ περιορισμένος χρόνος που δίνεται για κάθε γλώσσα από την Υπηρεσία Ασύλου αντικειμενικά δεν επιτρέπει την αποτελεσματική, σταδιακή έστω εξυπηρέτηση όλων των ενδιαφερόμενων κάθε φορά ατόμων και μάλιστα υπό τις παρούσες συνθήκες. Είναι δε κοινώς γνωστό ότι η έλλειψη πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου συνεπάγεται κίνδυνο σύλληψης και αδυναμία απόλαυσης συνθηκών υποδοχής (πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, εργασία, εκπαίδευση κ.ά)

Θα θέλαμε να διευκρινίσουμε ότι το ΕΣΠ είχε προσφερθεί να υποστηρίξει με την παροχή υπηρεσιών, κατά το μέτρο των δυνατοτήτων της οργάνωσης, σε ενδιαφερόμενους να αποκτήσουν πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου μέσω skype, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης της Υπηρεσίας Ασύλου.  Σε καμία ωστόσο περίπτωση δεν θεωρούμε ότι η πρόσβαση κατά τον ανωτέρω τρόπο θα πρέπει να είναι η μόνη δυνατότητα που παρέχεται σε όσους επιθυμούν να ζητήσουν άσυλο στην Ελλάδα, σε υποκατάσταση του δικαιώματός τους να εμφανισθούν αυτοπρόσωπα στις αρμόδιες Αρχές και να υποβάλουν αίτημα.

Εξάλλου,  η πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου δεν πρέπει να συσχετίζεται με τη παροχή νομικής συνδρομής ούτε να προϋποθέτει  τη διαμεσολάβηση ΜΚΟ ή δικηγόρων. Θα πρέπει να είναι απρόσκοπτη και κατά το δυνατόν άμεση. Ειδικότερα, η πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου αποτελεί δικαίωμα του εκάστοτε αλλοδαπού και ταυτόχρονα υποχρέωση της Ελληνικής Πολιτείας σύμφωνα με το άρθρο . αρ. 4 παρ. 1 του ΠΔ 113/2013 στο οποίο προβλέπεται ότι «Κάθε αλλοδαπός ή ανιθαγενής έχει δικαίωμα υποβολής αίτησης διεθνούς προστασίας. Οι αρμόδιες αρχές παραλαβής διασφαλίζουν την άσκηση του  δικαιώματος υποβολής αίτησης διεθνούς προστασίας, υπό την προϋπόθεση ότι ο αιτών θα παρουσιασθεί αυτοπροσώπως ενώπιον των ως άνω αρχών».  Επιπλέον σύμφωνα με το Άρθρο 18 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης: «Το δικαίωμα ασύλου διασφαλίζεται τηρουμένων των κανόνων της σύμβασης της Γενεύης της 28ης Ιουλίου 1951 και του Πρωτοκόλλου της 31ηςΙανουαρίου 1967 σχετικά με το καθεστώς των προσφύγων και σύμφωνα με τη συνθήκη για την Ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας».

Για τους λόγους αυτούς, ανακοινώνουμε ότι αναστέλλουμε προσωρινά την παροχή εκ μέρους μας συνδρομής στη παραπάνω επικοινωνία (μέσω skype) και αναμένουμε την δραστηριοποίηση της Υπηρεσίας Ασύλου,  ώστε να εξασφαλισθεί το δικαίωμα πρόσβασης ιδίως σε πρόσφυγες συχνά χωρίς σύνδεση με το διαδίκτυο και δύσκολη πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς, που έχουν στεγασθεί σε διάφορα κέντρα ανά την Ελλάδα,  σε μεγάλη απόσταση από τα Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου.

Η πλειοψηφία του πληθυσμού που έχει απευθυνθεί στα γραφεία μας αφορά Σύριους πολίτες που επιθυμούν να εκκινήσουν είτε διαδικασίες Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ (για επανένωσή τους με συγγενείς αναγνωρισμένους ή σε διαδικασία αναγνώρισης σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη) είτε διαδικασίες relocation, αλλά και Αφγανούς πολίτες και πολίτες Ιράκ, καθώς και ανιθαγενείς και άτομα Παλαιστινιακής καταγωγής με αντίστοιχο αίτημα για οικογενειακή επανένωση βάσει Κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ ή για άσυλο στη χώρα μας.

Υπογραμμίζουμε εδώ ότι τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού που στερείται πρόσβαση στη διαδικασία συνθέτουν ευάλωτες περιπτώσεις, και ειδικότερα: ασυνόδευτα ανήλικα και βρέφη, γυναίκες σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, άτομα χρήζοντα άμεσης ιατρικής παρακολούθησης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς και πλήθος οικογενειών, συμπεριλαμβανομένων μονογονεϊκών, με μικρά παιδιά τα οποία χρήζουν άμεσης προστασίας.  

Πολλές από αυτές τις περιπτώσεις αιτούνται επίσης ψυχοκοινωνική υποστήριξη και στεγαστική συνδρομή.   Δυστυχώς  η ανεπάρκεια κατάλληλων και επαρκών δομών στέγασης καθιστά συνήθως αντίστοιχα ατελέσφορη την προσπάθειά μας να ανταποκριθούμε σε όλα τα αιτήματα στεγαστικής συνδρομής.

Σημειώνουμε εδώ ότι η πρόσβαση σε δομές στέγασης θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη από την δυνατότητα των προσώπων αυτών να μετεγκατασταθούν, δηλαδή να είναι «επιλέξιμοι» για τη σχετική διαδικασία του relocation.

Κατόπιν των ανωτέρω το ΕΣΠ ζητεί από τις Ελληνικές Αρχές να μεριμνήσουν άμεσα τόσο για την απρόσκοπτη πρόσβαση των επιθυμούντων άσυλο ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου όσο και για την  εξασφάλιση επαρκών και κατάλληλων χώρων φιλοξενίας ώστε να τους επιτρέπεται να διεκδικήσουν και να επιτύχουν πραγματική πρόσβαση στα δικαιώματά τους και να απολαύσουν της προστασίας και των συνθηκών υποδοχής που δικαιούνται.

Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες