“Ορατότητα, θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες των τρανς και φυλοδιαφορετικών ανθρώπων” | Διεθνής Ημέρα Τρανς Ορατότητας

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για τα δικαιώματα της τρανς κοινότητας, με το παρόν δελτίο τύπου, με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Τρανς Ορατότητας που σε όλο τον κόσμο γιορτάζεται στις 31 Μαρτίου, εστιάζει στην ορατότητα, τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες των τρανς και φυλοδιαφορετικών ανθρώπων.

Παρά τη ψήφιση της νομοθεσίας για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου στις 10 Οκτωβρίου του 2017, που αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς αυτή τη κατεύθυνση και ορίζει ρητώς ότι για τη μεταβολή του φύλου και του κυρίου ονόματος ενός προσώπου, δεν προαπαιτούνται οποιεσδήποτε ιατρικές προϋποθέσεις ή γνωματεύσεις, η κείμενη νομοθεσία (ν. 4491/2017) θέτει περιορισμούς ή έχει σημαντικές ελλείψεις που η πολιτεία οφείλει να διορθώσει επί τα βελτίω.

Συγκεκριμένα, ενώ η νομοθεσία αυτή ήταν μία εξαιρετική ευκαιρία η χώρα μας να ανταποκριθεί στις επιταγές της Απόφασης 2048[2015][1] της Κοινοβουλευτικής Ολομέλειας του Συμβουλίου της Ευρώπης, που καλεί τα κράτη μέλη να μεταρρυθμίσουν τις νομοθεσίες τους ώστε να παρέχουν: απλές, γρήγορες, διαφανείς διαδικασίες νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου βασισμένες στον αυτοπροσδιορισμό του προσώπου, δίχως διακρίσεις για λόγους ηλικίας, οικονομικής ή άλλης κατάστασης, να καταργήσουν κάθε περιορισμό στο δικαίωμα των διεμφυλικών ατόμων να παραμένουν σε έγγαμη κατάσταση μετά την αναγνώριση του φύλου τους – να διασφαλίζουν ότι οι σύζυγοι ή τα παιδιά τους δεν χάνουν δικαιώματα, να εξετάσουν την συμπερίληψη τρίτης επιλογής καταχώρισης φύλου στα έγγραφα ταυτοποίησης για όσα πρόσωπα το επιθυμούν, να καταστήσουν προσβάσιμες για τα διεμφυλικά άτομα τις διαδικασίες επαναπροσδιορισμού φύλου και οι περιορισμοί στην κάλυψη κόστους πρέπει να προβλέπονται από τον νόμο, να είναι αντικειμενικοί και σύμφωνοι με την αρχή της αναλογικότητας, να τροποποιήσουν τις κατηγοριοποιήσεις νοσημάτων που χρησιμοποιούνται σε εθνικό επίπεδο και να υποστηρίξουν την μεταβολή των διεθνών κατηγοριοποιήσεων προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα διεμφυλικά άτομα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, δεν κατηγοριοποιούνται ως διανοητικώς ασθενή, εξασφαλίζοντας και την πρόσβαση στις απαραίτητες ιατρικές θεραπείες χωρίς στιγματισμό, στην πράξη οι επιταγές αυτές δεν εναρμονίζονται στον νόμο 4491/2017.

Επομένως η χώρα μας είναι απαραίτητο να βελτιώσει την κείμενη νομοθεσία ώστε:

• Οι διαδικασίες να είναι εξωδικαστικές, καθώς η διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας δεν είναι καθόλου γρήγορη (μπορεί να πάρει περισσότερο από ένα χρόνο συνολικά), δεν ανταποκρίνεται στην επιταγή να μη γίνονται διακρίσεις για λόγους οικονομικής κατάστασης καθώς η δικαστική διαδικασία παραμένει αρκετά ακριβή ενώ οι τρανς άνθρωποι βιώνουν αποκλεισμούς από τον χώρο της εργασίας και δεν τους είναι καθόλου εύκολο να ανταποκριθούν στο κόστος, ενώ εφόσον αποφασίζει το δικαστήριο και μάλιστα όταν του δίνεται το κριτήριο της εξωτερικής εμφάνισης, δεν ανταποκρίνεται στο κριτήριο του αυτοπροσδιορισμού, στην ουσία ετεροπροσδιορίζονται από την έδρα,
• Να μην υπάρχουν διακρίσεις για λόγους ηλικίας, όπως επιτάσσει η Απόφαση 2048[2015] του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ), καθώς η νομοθεσία θέτει κατώτερο όριο τα 15 έτη, ενώ στις ηλικίες μεταξύ 15 και 17 η διαδικασία είναι ιδιαίτερα ιατρικοποιημένη αφού το πρόσωπο πρέπει να περνά από διεπιστημονική επιτροπή που συμμετέχουν 7 γιατροί διαφορετικών ειδικοτήτων, και, αντίθετα η χώρα μας να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων χωρών που δεν έχουν καθόλου ηλικιακό όριο όπως η Ελβετία, η Μολδαβία, η Μάλτα, η Γερμανία, η Κροατία, η Λευκορωσία, η Αυστρία, και η Νορβηγία (που έχει από τα 6 έτη),
• Να διατηρείται τυχόν υπάρχων γάμος, όπως επιτάσσει επίσης η Απόφαση 2048[2015] του ΣτΕ αλλά και: α) οι προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) Michal Bobek[2], καθώς και: β) η απόφαση της 28ης Ιουνίου του 2017 εκδοθείσα από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών[3], σε αντιδιαστολή με τον ν. 4491, που αποκλείει τα έγγαμα πρόσωπα,
• Να μεταβάλλεται η καταχώριση φύλου και κυρίου ονόματος σε τυχόν υπάρχοντα τέκνα, σύμφωνα με την Απόφαση 2048[2015] του ΣτΕ και ώστε να μην παραβιάζεται η μυστικότητα της διαδικασίας, ούτε η ιδιωτική και οικογενειακή ζωή,
• Να υπάρχει διατυπωμένη ρητώς σε διάταξη η δυνατότητα τρίτης καταχώρισης φύλου για τα πρόσωπα που το επιθυμούν, σύμφωνα με την Απόφαση 2048[2015] του ΣτΕ, που επιβεβαιώθηκε με την 2191/2017 για τα ίντερσεξ πρόσωπα[4], ενώ η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει επίσης από την Απόφαση 67/2018 του Ειρηνοδικείου Αμαρουσίου[5], καθώς και να τροποποιηθούν σχετικές διατάξεις στα δημοτολόγια,
• Να καλύπτεται ασφαλιστικά η διαδικασία επαναπροσδιορισμού φύλου, σύμφωνα και με τις δύο αποφάσεις του ΣτΕ που προαναφέρθηκαν,
• Να συμμορφωθεί η χώρα μας με τη τροποποίηση των ταξινομητικών καταλόγων ψυχικών διαταραχών, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα τρανς πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών δεν κατηγοριοποιούνται ως διανοητικώς ασθενή και δεν θα στιγματίζονται, σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ, καθώς και: α) τις προτάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αναθεώρηση του διεθνούς ταξινομητικού καταλόγου[6], β) το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 22.11.2017[7], γ) τη δήλωση της Παγκόσμιας Επαγγελματικής Ένωση για την Υγεία των Διεμφυλικών (WPATH) στις 15.11.2017[8], και, δ) τη θέση του Κλάδου Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ)[9],

καθώς επίσης τη βελτίωσή του με μία σειρά ελλείψεων που υπάρχουν, όπως:

• Να υπάρχει ρητή διάταξη ώστε να μεταβάλλεται το φύλο και το κύριο όνομα για τους πρόσφυγες και τα πρόσωπα που αιτούνται διεθνούς προστασίας,
• Να διασφαλίζεται ρητά η ισότιμη συμπεριληπτική αντιμετώπιση των τρανς και ίντερσεξ ανθρώπων στον χώρο της υγείας δίχως διακρίσεις,
• Να διασφαλίζεται ρητά ότι τα τρανς παιδιά και έφηβοι δεν θα αντιμετωπίζουν διακρίσεις και μπούλινγκ στι σχολείο και γενικότερα, στο χώρο της εκπαίδευσης σύμφωνα με αποφάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη,
• Να τροποποιηθούν οι νομοθεσίες απαγόρευσης των διακρίσεων για λόγους φύλου και ιδιαίτερα οι ν. 3896/2010, 3769/2009 και 4097/2012
• Να υπάρχει ρητή διάταξη που να απαγορεύει τις χειρουργικές επεμβάσεις σε ανήλικα πρόσωπα δίχως της συναίνεσή τους, όπως επιτάσσει η Απόφαση 2191/2017 του ΣτΕ, καθώς και η σχετική της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων των Ηνωμένων Εθνών που κατατάσσει αυτές τις επεμβάσεις στην κατηγορία των βασανιστηρίων,
• Να συμπεριλαμβάνεται η έκφραση, ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου στη χάραξη εθνικών στρατηγικών για θέματα ισότητας των φύλων,
• Να υπάρξουν ενημερωτικά σεμινάρια για την εφαρμογή της νομοθεσίας σε κρατικούς λειτουργούς καθώς έχουν αναφερθεί προβλήματα εφαρμογής του νόμου τόσο σε Ειρηνοδικείο[10], όσο και σε Ληξιαρχεία,
• Να αναθεωρηθεί το νομοθετικό πλαίσιο (ν. 2734/1999) για την εργασία στο σεξ, στη κατεύθυνση της πλήρους αποποινικοποίησης, της προστασίας των δικαιωμάτων και του αποστιγματισμού των προσώπων που ασκούν εργασία στο σεξ[11].

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, θα συνεχίσει να εργάζεται τόσο για την διεκδίκηση όλων των παραπάνω που διασφαλίζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες για τα τρανς πρόσωπα, όσο και για την ενημέρωση της κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα, όπως έγινε με την επανέκδοση του ενημερωτικού οδηγού για θέματα ταυτότητας φύλου με τίτλο «Ταυτότητα και Έκφραση Φύλου, Ορισμοί, Στερεότυπα, Διακρίσεις και Μύθοι» που εκδόθηκε από την Εφημέριδα των Συντακτών στις 17 Μαρτίου με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Τρανς Ορατότητας την οποία ευχαριστούμε θερμά, ακριβώς για την ανάδειξη αυτών των θεμάτων, την περισσότερη ορατότητα και την ενημέρωση της κοινωνίας, καθώς και με πλήθος άλλων δράσεων που κάνουν ορατά τα τρανς άτομα στη δημόσια σφαίρα όλο τον χρόνο.

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ

ΣΥΓΓΡΟΥ 29, 1ος ΟΡΟΦΟΣ, ΑΘΗΝΑ, 11743

Τηλ. 210.9210697

Ώρες γραφείου: Δευτέρα έως Παρασκευή

09.00-14.00 & 17.00-20.00

http://www.transgender-association.gr/

transgender.support.association@gmail.com

—

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ – ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

[1] Απόφαση 2048[2015] του Συμβουλίου της Ευρώπης: http://t-zine.gr/psifisma-2048-2015-diakrisis-kata-diemfylikon-stin-evropi/.

[2] Προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα Michal Bobek της 5ης Δεκεμβρίου 2017 | Υπόθεση C‑451/16 MBκατάSecretaryofStateforWorkandPensions:http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=9ea7d0f130d5a07f254c1e4340a58f9b95cd4fb858c6.e34KaxiLc3eQc40LaxqMbN4PaNiSe0?text=&docid=197431&pageIndex=0&doclang=EL&mode=req&dir=&occ=first&part=1&cid=565225.

[3] Απόφαση CCPR/C/119/D/2172/2012, Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών επί της καταγγελίας αρ. 2172/2012: https://undocs.org/en/CCPR/C/119/D/2172/2012

[4] Πλήρες κείμενο του Ψηφίσματος 2191(2017) του Συμβουλίου της Ευρώπης: http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=24232&lang=en – Μεταφρασμένο στα Ελληνικά εδώ: http://elawyer.blogspot.gr/2017/10/h-21912017-intersex.html.

[5] Δελτίο Τύπου ΣΥΔ: Ιστορική Απόφαση για τα δικαιώματα των μη-δυαδικών προσώπων: https://transgendersupportassociation.wordpress.com/2018/02/13/%ce%b4%ce%b5%ce%bb%cf%84%ce%b9%ce%bf-%cf%84%cf%85%cf%80%ce%bf%cf%85-%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%ce%b1%cf%80%cf%8c%cf%86%ce%b1%cf%83%ce%b7-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b1/.

[6] Πρόταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αναθεώρηση του διεθνούς ταξινομητικού καταλόγου: https://tgeu.org/who-publishes-icd-11-beta/.

[7] Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 22.11.2012: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A7-2012-0383+0+DOC+XML+V0//EL.

[8] Δήλωση της Παγκόσμιας Επαγγελματικής Ένωση για την Υγεία των Διεμφυλικών (WPATH), 15.11.2017: http://t-zine.gr/enosi-epangelmation-ygias-diemfylikon-kanena-ebodio-iatrikon-diagnoseon-i-symvouleftikis-oute-ston-engamo-vio-i-tin-ilikia-gia-ti-nomiki-anagnorisi-tis-taftotitas-fylou/.

[9] Η θέση του Κλάδου Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ): http://www.psych.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1047:2017-10-12-09-11-59&lang=el.

[10] Δελτίο Τύπου ΣΥΔ: Καταγγελία παραβίασης διατάξεων του ν. 4491/2017 από Ειρηνοδικείο: Η θέση του Κλάδου Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ): http://www.psych.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1047:2017-10-12-09-11-59&lang=el.

[11] Βλέπε αναλυτικό κείμενο θέσεων του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών για τα πρόσωπα που ασκούν εργασία στο σεξ: https://transgendersupportassociation.wordpress.com/2016/04/26/%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%83-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%85%CE%B4-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-%CF%83%CE%B5%CE%BE%CE%BF%CF%85%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83/, καθώς και: 560 Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και 94 ερευνητές υπογράφουν κείμενο θέσεων για την πλήρη αποποινικοποίηση της εργασίας του σεξ και απόρριψης του ονομαζόμενου Σουηδικού μοντέλου: http://www.sexworkeurope.org/news/general-news/560-ngos-and-94-researchers-demand-members-european-parliament-reject-ms-honeyball