Λογικά Μοντέλα Προγραμμάτων Κοινωνικής Πολιτικής: Εισαγωγή

Επιμέλεια/ Απόδοση: Ντούνης Ανδρέας

Τι είναι ένα Λογικό Μοντέλο;

Ένα λογικό μοντέλο αποτελεί μία διαγραμματική παρουσίαση ενός προγράμματος (Rush and Ogborne, 1991). Το λογικό μοντέλο παρέχει μία γραφική απεικόνιση της σχέσης μεταξύ των κύριων στρατηγικών ενός προγράμματος και των συναρτώμενων στόχων, σκοπών, του πληθυσμού/ πληθυσμών ενδιαφέροντος, των δεικτών και των πόρων του.

Γιατί είναι Χρήσιμα τα Λογικά Μοντέλα;

Τα λογικά μοντέλα αποτελούν χρήσιμους τρόπους υποβοήθησης των εμπλεκόμενων φορέων ώστε να κατανοήσουν τη συνολική δομή και λειτουργία ενός προγράμματος (της “συνολικότερης εικόνας”). Ως τέτοια, τα λογικά μοντέλα είναι χρήσιμος πόρος για τον σχεδιασμό και την αξιολόγηση προγραμμάτων, και ιδιαίτερα για τον σχεδιασμό και την αξιολόγηση προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής.

Ένα καλά σχεδιασμένο λογικό μοντέλο μοιάζει πολύ με έναν χρήσιμο οδικό χάρτη – καθορίζει τα σύνορα/ όρια, υπογραμμίζει τα σημαντικά στοιχεία, και δείχνει τα “μονοπάτια” που έχουν ξεκάθαρα αναδειχθεί.

— Τα Λογικά Μοντέλα Ενισχύουν τον Σχεδιασμό Προγραμμάτων

Τα Λογικά Μοντέλα αποτελούν πολύτιμο πόρο για τον σχεδιασμό προγραμμάτων. Ειδικότερα, τα λογικά μοντέλα συνεισφέρουν στον αποτελεσματικό σχεδιασμό προγραμμάτων μέσω:

• της απόδειξης του τρόπου με τον οποίο οι στρατηγικές ενός προγράμματος συνεισφέρουν στην επίτευξη των επιδιωκώμενων σκοπών και στόχων.
• της αναγνώρισης των κενών και των ασυνεχειών εντός ενός προγράμματος, όπως σκοποί που δεν εκπληρώνονται, ή δραστηριότητες που δεν συνεισφέρουν σε συγκεκριμένους σκοπούς.
• της δημιουργίας ενός αποτελεσματικού εργαλείου επικοινωνίας που βοηθά νέους εμπλεκόμενους φορείς ή πιθανούς χορηγούς να κατανοήσουν ένα πρόγραμμα (*ως προς τη δομή του και ούτω καθεξής).
• της συμμετοχής των εμπλεκόμενων φορέων στο σχεδιασμό του προγράμματος  (μέσω της συλλογικής ανάπτυξης ενός λογικού μοντέλου) – και
• της οικοδόμησης μίας κοινής κατανόησης ως προς την στόχευση ενός προγράμματος και πώς τα “μέρη του” συνενώνονται.

—- Τα Λογικά Μοντέλα Ενισχύουν την Αξιολόγηση των Προγραμμάτων

Τα Λογικά Μοντέλα καθοδηγούν, επίσης, την ανάπτυξη της αξιολόγησης των προγραμμάτων κοινωνικής πολιτικής:

• Μέσω του ταιριάσματος των δραστηριοτήτων με τους σχετιζόμενους σκοπούς και δείκτες επιτυχίας, τα λογικά μοντέλα παρέχουν ένα χρήσιμο πρότυπο για την αξιολόγηση του σχεδιασμού.
• Τα Λογικά Μοντέλα μπορούν επίσης να λειτουργήσουν και ως πόρος για την αποτίμηση της αξιολογησιμότητας, της διαδικασίας δηλαδή που καθορίζει εάν ένα πρόγραμμα είναι έτοιμο να αξιολογηθεί. Για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα μπορεί να μην είναι έτοιμο προς αξιολόγηση εάν δεν υπάρχει ξεκάθαρη σχέση μεταξύ των δραστηριοτήτων και των σκοπών του.
• Τα Λογικά Μοντέλα μπορούν να βοηθήσουν στην αναγνώριση των δεικτών επιτυχίας, που είναι κρίσιμοι για την αξιολόγηση του προγράμματος.
• Δείχνοντας προς τους χορηγούς τους τρόπους με τους οποίους συγκεκριμένες δραστηριότητες του προγράμματος συνεισφέρουν στην επίτευξη των προγραμματικών στόχων και σκοπών, τα λογικά μοντέλα αποδεικνύονται ως χρήσιμο μέσο για την επίδειξη λογοδοσίας προς τους χρηματοδότες του προγράμματος.
• Τα Λογικά Μοντέλα μπορεί να αποτελούν ένα χρήσιμο σημείο εκκίνησης για τη συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων σε συμμετοχικές αξιολογήσεις.

Πηγή: Logic Models, Workbook, The Health Communication Unit at the Centre for Health Promotion, University of Toronto, August 21, 2001.

socialpolicy.gr