Η ιστορία του Σήματος της Ειρήνης

Ελένη Τομπέα –

Το σύμβολο της ειρήνης είναι ένα από τα πιο αναγνωρισμένα σύμβολα σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ιστορία του ξεκινάει στη Βρετανία, όπου και σχεδιάστηκε από τον Gerald Holtom στις 21 Φεβρουαρίου 1958 για να χρησιμοποιηθεί ως σύμβολο κατά των πυρηνικών όπλων. Το σύμβολο της ειρήνης έκανε “ντεμπούτο” στις 4 Απριλίου του 1958 σε ένα συλλαλητήριο της Επιτροπής Άμεσης Δράσης Κατά του πυρηνικού πολέμου, μια πορεία διαμαρτυρίας από το Λονδίνο στο Aldermaston του Berkshire, την τοποθεσία της ερευνητικής εγκατάστασης για ατομικά όπλα.

3036540-slide-s-3-the-untold-story-of-the-campaign-for-nuclear-cnd3

Μαθητές στην πορεία του 1958 από το Λονδίνο στο Aldermaston.

3036540-slide-s-5-the-untold-story-of-the-campaign-for-nuclear-cnd5

Το συλλαλητήριο στην πλατεία Τραφάλγκαρ, που σηματοδότησε την κορύφωση της πορείας του 1963.

Το σχέδιο

150_1392734 Το 1958, ο Βρετανός καλλιτέχνης Gerard Holtom σχεδίασε έναν κύκλο με τρεις γραμμές στο εσωτερικό του, σκοπεύοντας να αποτελέσει σύμβολο για την Επιτροπή Άμεσης Δράσης ενάντια στον πυρηνικό πόλεμο – Direct Action Committee Against Nuclear War (DAC). Το σχέδιο ενσωματώνει έναν κύκλο με τις γραμμές μέσα σε αυτόν να αντιπροσωπεύουν τις δυο απλουστευμένες θέσεις δύο σηματοφόρων (semaphore) γραμμάτων (το σύστημα χρησιμοποίησης σημαιών για την αποστολή πληροφοριών σε μεγάλες αποστάσεις, όπως από πλοίο σε πλοίο). Χρησιμοποιήθηκαν τα γράμματα «N» και «D» για να αντιπροσωπεύσουν τις λέξεις “nuclear disarmament.” (Το «N» σχηματίζεται όταν κάποιος κρατά από μια σημαία στο κάθε χέρι και στη συνέχεια τις κατεβάσει προς το έδαφος με γωνία 45 μοιρών. Το «D» σχηματίζεται, κρατώντας μία σημαία ευθεία προς τα πάτω και μία ευθεία προς τα κάτω).

3036540-slide-s-1-the-untold-story-of-the-campaign-for-nuclear-cnd1

Παλιά κεραμική κονκάρδα κατασκευασμένη από μέλος της CND (Campaign for Nuclear Disarmament) που παρουσιάζει το σύμβολο του Gerald Holtom. Η κονκάρδα δημιουργήθηκε από λευκό πηλό με το σχέδιο να είναι ζωγραφισμένο με μαύρο χρώμα.

3036540-slide-s-2-the-untold-story-of-the-campaign-for-nuclear-cnd2

Κεριά σχηματίσουν το σύμβολο της CND για την 50ή επέτειο της ατομικής βόμβας που έπεσε στη Χιροσίμα.

3036540-slide-s-4-the-untold-story-of-the-campaign-for-nuclear-cnd4

Το αρχικό σχήμα του συμβόλου της CND, ακολουθώντας το σχέδιο του Gerald Holtom.

Το 1973, ο Holtom σε επιστολή του στο εκδότη Hugh Brock, έδωσε μια διαφορετική εξήγηση για το πως δημιούργησε το σύμβολο. Στην αρχή σκεφτόταν να χρησιμοποιήσει το χριστιανικό σταυρό ως το κυρίαρχο μοτίβο, όμως συνειδητοποίησε ότι στα μάτια των ανθρώπων της Ανατολής ο χριστιανικός σταυρός ήταν συνώνυμος με την τυραννία, με αποκορύφωμα την Χιροσίμα και την παρασκευή και δοκιμή της ατομικής βόμβας. Απέρριψε επίσης και την εικόνα του περιστεριού, αφού είχε ιδιοποιηθεί από το καθεστώς του Στάλιν για να ευλογήσει και να νομιμοποιήσει την κατασκευή της βόμβας. Ο Holtom στην πραγματικότητα αποφάσισε να κάνει μια πολύ πιο προσωπική προσέγγιση.

«Ήμουν σε απόγνωση. Σε βαθιά απόγνωση. Σχεδίασα τον εαυτό μου: Την αντιπροσώπευση ενός ατόμου σε απόγνωση, με τις παλάμες του και τα χέρια του τεντωμένα προς τα έξω και προς τα κάτω με τον τρόπο που ο αγρότης του Γκόγια στεκόταν μπροστά από το εκτελεστικό απόσπασμα. Έφτιαξα τις γραμμές και έκανα έναν κύκλο γύρω από αυτές. Ήταν γελοίο στην αρχή και τόσο ασήμαντο».

786px-Francisco_de_Goya_y_Lucientes_-_Los_fusilamientos_del_tres_de_mayo_-_1814

Francisco Goya’s “Peasant before the firing squad”

Ένα δημοφιλές σύμβολο

Το σύμβολο εξαπλώθηκε γρήγορα. Ως δημοφιλές σύμβολο στη Βρετανία, έγινε το έμβλημα της εκστρατείας για τον πυρηνικό αφοπλισμό (CND), οδηγώντας έτσι το σχέδιο να γίνεται συνώνυμο με τον αγώνα για τον πυρηνικό αφοπλισμό. Το 1960, το σύμβολο μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και άρχισε να χρησιμοποιείται ως σύμβολο για το κίνημα της ειρήνης.