Ελένη Τομπέα-
Ο γάμος πριν από την ηλικία των 18 ετών αποτελεί μία θεμελιώδη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πολλοί παράγοντες αλληλεπιδρούν για να θέσουν ένα κορίτσι σε κίνδυνο γάμου, όπως είναι η φτώχεια, η αντίληψη ότι ο γάμος θα παράσχει «προστασία», η οικογενειακή τιμή, οι κοινωνικές νόρμες, οι εθιμικοί ή οι θρησκευτικοί νόμοι που ανέχονται την πρακτική, το ανεπαρκές νομοθετικό πλαίσιο και η κατάσταση του ληξιαρχικού συστήματος μιας χώρας. Οι παιδικοί γάμοι θέτουν πολλές φορές σε κίνδυνο την ανάπτυξη των κοριτσιών μέσω της πρόωρης εγκυμοσύνης και της κοινωνικής απομόνωσης, διακόπτουν την εκπαίδευση τους, περιορίζουν τις ευκαιρίες τους για επαγγελματική καριέρα και ανέλιξη και τα θέτουν σε αυξημένο κίνδυνο ενδοοικογενειακής βίας. Οι παιδικοί γάμοι επηρεάζουν και τα αγόρια, όμως σε μικρότερο βαθμό από ό, τι τα κορίτσια.
Η συγκατοίκηση – όταν ένα ζευγάρι ζει μαζί, όπως εάν ήταν παντρεμένο – δημιουργεί τις ίδιες ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως και ο γάμος. Όταν ένα κορίτσι ζει με έναν άνδρα και αναλαμβάνει το ρόλο του φροντιστή του, θεωρείται συχνά ότι έχει γίνει ενήλικας, ακόμα κι αν δεν έχει ακόμη συμπληρώσει την ηλικία των 18 ετών. Πρόσθετες ανησυχίες λόγω του άτυπου χαρακτήρα της σχέσης – για παράδειγμα, από την άποψη της κληρονομιάς, της ιθαγένειας και της κοινωνικής αναγνώρισης – μπορεί να θέσουν τα κορίτσια αυτά ευάλωτα με διαφορετικούς τρόπους από ό, τι τα κορίτσια που είναι παντρεμένα.
Το ζήτημα του παιδικού γάμου αναφέρεται σε μια σειρά από διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες. Η Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών, για παράδειγμα, περιλαμβάνει το δικαίωμα στην προστασία από το παιδικό γάμο στο άρθρο 16:
“Ο αρραβώνας και ο γάμος ενός παιδιού δεν έχει καμία νομική ισχύ, και όλα τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας, θα πρέπει να ληφθούν για να καθορίσουν μια ελάχιστη ηλικία γάμου….”
Το δικαίωμα στην “ελεύθερη και πλήρη” συγκατάθεση για το γάμο αναγνωρίζεται από την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία αναφέρει πως η συγκατάθεση δεν μπορεί να είναι “ελεύθερη και πλήρης” όταν ένα από τα εμπλεκόμενα μέρη δεν είναι αρκετά ώριμο για να λάβει εμπεριστατωμένη απόφαση για έναν σύντροφο. Παρά το γεγονός ότι ο γάμος δεν αναφέρεται άμεσα στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ο παιδικός γάμος συνδέεται με άλλα δικαιώματα – όπως το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, το δικαίωμα στην προστασία από κάθε μορφή κακοποίησης, και το δικαίωμα του παιδιού να προστατεύεται από επιβλαβείς παραδοσιακές πρακτικές – και συχνά εξετάζεται από την Επιτροπή για τα δικαιώματα του Παιδιού. Άλλες διεθνείς συμφωνίες που σχετίζονται με τον παιδικό γάμο είναι η Σύμβαση για τη Συναίνεση σε Γάμο, το Ελάχιστο Όριο Ηλικίας για Γάμο και η Καταγραφή Γάμων, ο Αφρικανικός Χάρτης για τα Δικαιώματα και την Ευημερία του Παιδιού και το Πρωτόκολλο του Αφρικανικού Χάρτη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Λαών για τα δικαιώματα των γυναικών στην Αφρική.
Παιδικοί γάμοι κοριτσιών
Σε όλο τον κόσμο, τα ποσοστά των παιδικών γάμων είναι υψηλότερα στην υποσαχάρια Αφρική, όπου περίπου 4 στα 10 κορίτσια παντρεύονται πριν την ηλικία των 18 ετών, περίπου 1 στα 8 ήταν παντρεμένα ή συζούσαν εκτός γάμου πριν την ηλικία των 15 ετών. Τα ποσοστά αυτά ακολουθούνται από τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, αλλά και τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, όπου το 24% και 18%, αντίστοιχα, των γυναικών μεταξύ των ηλικιών 20 και 24 ετών παντρεύτηκαν σε παιδική ηλικία.
Notes: Regional estimates represent data covering at least 50 per cent of the regional population of women aged 20 to 24. Data coverage was insufficient to calculate global estimates and regional estimates for South Asia and for East Asia and the Pacific for the percentage of women aged 20 to 24 married before age 15.
Παιδικοί γάμοι αγοριών
Οι παιδικοί γάμοι επηρεάζουν τα κορίτσια σε πολύ μεγαλύτερα ποσοστά από ό, τι τα αγόρια, και σε περισσότερο βαθμό. Ωστόσο, τα στοιχεία για τον αριθμό των αγοριών που επηρεάζονται από παιδικούς γάμους είναι περιορισμένα, γεγονός που καθιστά δύσκολο να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα σχετικά με την κατάσταση και την πορεία τους. Παρ ‘όλα αυτά, τα διαθέσιμα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι τα αγόρια είναι πολύ λιγότερο πιθανό να παντρευτούν πριν από την ηλικία 18 ετών, από ό, τι τα κορίτσια της ίδιας περιοχής.
In nine countries, more than 10 per cent of boys are married before age 18
Παντρεμένες Έφηβες
Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 1 στα 7 έφηβα κορίτσια (ηλικίας 15-19) είναι σήμερα παντρεμένα ή συζούν. Η Δυτική και Κεντρική Αφρική έχει το υψηλότερο ποσοστό των παντρεμένων εφήβων (27%), ακολουθούμενη από την Ανατολική και Νότια Αφρική (21%) και τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (14%).
Notes: Estimates are based on a subset of 104 countries covering 61 per cent of the global population of girls aged 15 to 19. Regional estimates represent data covering at least 50 per cent of the regional population . Data coverage was insufficient to calculate a regional estimate for South Asia.
unicef.org
socialpolicy.gr
Discover more from socialpolicy.gr
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
