Τι είναι το έμφυλο μισθολογικό χάσμα και πώς υπολογίζεται;

Κατά μέσο όρο, οι αποδοχές των γυναικών είναι κατά 16% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών ανά ώρα εργασίας. Ανακαλύψτε ποιες είναι οι αιτίες πίσω από αυτό το χάσμα πώς υπολογίζεται.

Παρότι η αρχή της “ίσης αμοιβής για ίση εργασία” θεσμοθετήθηκε ήδη το 1957, με τη Συνθήκη τη Ρώμης, το χάσμα αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων παραμένει πεισματικά ευρύ, με μικρές μόνο βελτιώσεις να έχουν σημειωθεί τη τελευταία δεκαετία.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ζητήσει επανειλημμένως τη λήψη περισσότερων μέτρων για τη μείωση του χάσματος και επανέφερε το θέμα στη συζήτηση ολομέλειας της Δευτέρας (13/1).

Τι είναι το χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων και πώς υπολογίζεται;

Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων είναι η διαφορά μεταξύ των μέσων ετήσιων αποδοχών μεταξύ γυναικών και ανδρών. Βασίζεται στους μισθούς που καταβάλλονται απευθείας στους εργαζόμενους πριν αφαιρεθεί ο φόρος εισοδήματος και οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Μόνο οι επιχειρήσεις με 10 εργαζομένους και άνω λαμβάνονται υπόψη στους υπολογισμούς.

Με αυτούς τους υπολογισμούς, το χάσμα των αμοιβών αντικατοπτρίζει πολλούς παράγοντες, όπως είναι η εκπαίδευση, οι ώρες εργασίας, ο τύπος εργασίας, οι διακοπές της σταδιοδρομίας και η μερική απασχόληση. Το συμπέρασμα, ωστόσο, είναι ότι οι γυναίκες αμείβονται γενικά λιγότερο από τους άνδρες.

Το χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων στην ΕΕ

Το χάσμα αμοιβών μεταξύ αντρών και γυναικών διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα ανά την ΕΕ, με το μεγαλύτερο χάσμα να σημειώνεται στην Εσθονία (25.6%), στην Τσεχία (21,1%), στη Γερμανία (21%), στη Μεγάλη Βρετανία (20,8%), στην Αυστρία (19,%) και στη Σλοβακία (19,8%) το 2017. Το χάσμα είναι μικρότερο στη Σλοβενία (8%), στην Πολωνία (7,2%), στο Βέλγιο (6%), στην Ιταλία και στο Λουξεμβούργο (5% και στις δύο περιπτώσεις) και στη Ρουμανία (3,5%). Το 2017, το μισθολογικό χάσμα στην Ελλάδα ανερχόταν σε 12,5%, ενώ στην Κύπρο σε 13,7%.

Παρότι η ίση αμοιβή ρυθμίζεται από κοινοτική οδηγία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένως ζητήσει την αναθεώρησή της αλλά και τη λήψη περισσότερων μέτρων. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει ανακοινώσει ότι η Επιτροπή θα αναπτύξει μια νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για την ισότητα των φύλων και δεσμευτικά μέτρα για τη διαφάνεια των αμοιβών.

Μάθετε περισσότερα για τις δράσεις του Κοινοβουλίου σχετικά με την ισότητα των φύλων.

Γιατί υπάρχουν μισθολογικές διαφορές μεταξύ των φύλων;

Η ερμηνεία των αριθμών δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται, καθώς ένα μικρότερο χάσμα αμοιβών σε μία χώρα δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκην μεγαλύτερη ισότητα των φύλων. Σε ορισμένα κράτη μέλη, τα μειωμένα μισθολογικά χάσματα συνδέονται με τη χαμηλότερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Με τη σειρά τους, τα μεγαλύτερα μισθολογικά χάσματα τείνουν να σχετίζονται με τα υψηλά ποσοστά γυναικών που εργάζονται σε θέσεις μερικής απασχόλησης ή με τη συγκέντρωσή τους σε περιορισμένο αριθμό επαγγελμάτων.

Κατά μέσο όρο, οι γυναίκες συμπληρώνουν περισσότερες ώρες αμίσθωτης εργασίας (φροντίδα παιδιών ή οικιακές εργασίες) σε σχέση με τους άντρες: μόνο το 8,7% των ανδρών στην ΕΕ εργάζεται σε θέσεις μερικής απασχόλησης, σε σύγκριση με το ένα τρίτο των γυναικών ανά την ΕΕ (31,3%). Συνολικά, οι γυναίκες εργάζονται περισσότερες ώρες την εβδομάδα σε σχέση με τους άντρες.

Κατά συνέπεια, οι γυναίκες δεν αμείβονται μόνο λιγότερο ανά ώρα εργασίας αλλά συμπληρώνουν και περισσότερες ώρες αμίσθωτης εργασίας, ενώ λιγότερες γυναίκες αποτελούν μέρος του εργατικού δυναμικού. Όλοι αυτοί οι παράγοντες οδηγούν τη διαφορά των αποδοχών μεταξύ ανδρών και γυναικών σχεδόν στο 40% (για το 2014).

Οι γυναίκες είναι, επίσης, πολύ πιθανότερο να διακόψουν τη σταδιοδρομία τους ενώ μερικές από τις επαγγελματικές τους επιλογές επηρεάζονται από τις ευθύνες φροντίδας και οικογενειακής μέριμνας.

Το 30% περίπου του συνολικού μισθολογικού χάσματος μπορεί να εξηγηθεί από την υπερεκπροσώπηση των γυναικών σε σχετικά χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, όπως είναι ο τομέας των πωλήσεων και της εκπαίδευσης. Σε ορισμένους τομείς εργασίας, όπως είναι η επιστήμη ή η τεχνολογία, το ποσοστό απασχόλησης ανδρών είναι εξαιρετικά υψηλό, ξεπερνώντας το 80%.

Οι γυναίκες κατέχουν επίσης λιγότερες εκτελεστικές θέσεις εργασίας: λιγότερο από το 6,9% των διευθυνόντων συμβούλων των μεγαλύτερων εταιρειών είναι γυναίκες. Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ακόμη ότι οι γυναίκες που κατέχουν ανώτερες διευθυντικές θέσεις αμείβονται κατά 23% λιγότερο ανά ώρα σε σύγκριση με τους άνδρες που κατέχουν αντίστοιχες θέσεις.

Τα οφέλη της μείωσης του μισθολογικού χάσματος

Έχει, ακόμα, παρατηρηθεί ότι το χάσμα των αμοιβών μεταξύ των φύλων διευρύνεται με την ηλικία – κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας και με την αύξηση των οικογενειακών απαιτήσεων – ενώ παραμένει σχετικά χαμηλό όταν οι γυναίκες εισέρχονται στην αγορά εργασίας. Με λιγότερα χρήματα διαθέσιμα για αποταμίευση και επένδυση, τα χάσματα αυτά συσσωρεύονται και οι γυναίκες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού (το συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων ανερχόταν σε 36% το 2017).

Η ισότητα των αμοιβών δεν είναι μόνο ζήτημα δικαιοσύνης αλλά ενισχύει και την οικονομία μας, καθώς οι γυναίκες θα μπορούν να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της φορολογικής βάσης και τη μείωση της επιβάρυνσης των συστημάτων κοινωνικής πρόνοιας. Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο περιορισμός του μισθολογικού χάσματος κατά 1% θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος κατά 0,1% .

Πηγή: europarl.europa.eu