Η διαδικασία της Μπολόνια και ο Ευρωπαϊκός Χώρος Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Τι είναι η διαδικασία της Μπολόνια;

Η διαδικασία της Μπολόνια αποσκοπεί σε μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε ολόκληρη την Ευρώπη. 

Με τη διαδικασία αυτή δημιουργήθηκε ο Ευρωπαϊκός Χώρος Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης για να διευκολυνθεί η κινητικότητα των σπουδαστών και του προσωπικού, να καταστεί η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ευρώπη πιο προσιτή και χωρίς αποκλεισμούς, καθώς και πιο ελκυστική και ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο. 

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, όλες οι συμμετέχουσες χώρες συμφώνησαν:

• να καθιερωθεί ένα σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης τριών κύκλων, το οποίο θα αποτελείται από προπτυχιακές, μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές
• να διασφαλιστεί η αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και των περιόδων μάθησης που ολοκληρώνονται στο εξωτερικό σε άλλα πανεπιστήμια
• να εφαρμοστεί ένα σύστημα διασφάλισης της ποιότητας με σκοπό να ενισχυθούν η ποιότητα και η καταλληλότητα της μάθησης και της διδασκαλίας

Γιατί είναι σημαντική η διαδικασία της Μπολόνια;

Στο πλαίσιο της διαδικασίας της Μπολόνια οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συμμετέχουν σε συζητήσεις σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις της πολιτικής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και αναζητούν τρόπους αντιμετώπισης των εμποδίων για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. 

Η μεταρρύθμιση της Μπολόνια είναι πολύ σημαντική για τη δημιουργία του κλίματος εμπιστοσύνης που θα οδηγήσει στην επιτυχία της μαθησιακής κινητικότητας, της διασυνοριακής ακαδημαϊκής συνεργασίας και της αμοιβαίας αναγνώρισης των περιόδων σπουδών και των επαγγελματικών προσόντων που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό. Επίσης, η βελτίωση της ποιότητας και της καταλληλότητας της μάθησης και της διδασκαλίας συγκαταλέγεται στους κύριους στόχους της διαδικασίας της Μπολόνια. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων είναι άνιση μεταξύ των 48 χωρών που συμμετέχουν. 

Η διαδικασία της Μπολόνια παρέχει επίσης ένα φόρουμ διαλόγου με τις γειτονικές χώρες σχετικά με μεταρρυθμίσεις της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ζητήματα που αφορούν τις κοινές ακαδημαϊκές αρχές, όπως η ανεξαρτησία των πανεπιστημίων και η συμμετοχή των σπουδαστών σε δραστηριότητες της κοινωνίας των πολιτών. Έχει εξελιχθεί σε σημαντικό χώρο ήπιας διπλωματίας με τις γειτονικές χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (με εξαίρεση το Κοσσυφοπέδιο), τις χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης, την Τουρκία και τη Ρωσία, καθώς και πολλές άλλες χώρες.

Τι κάνει η ΕΕ για να υποστηρίξει τη μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης;

Με την έναρξη του προγράμματος Erasmus, πριν από 30 χρόνια περίπου, η Επιτροπή, από κοινού με τις εθνικές αρχές, τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τους σπουδαστές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, δρομολόγησε πιο εντατική και διαρθρωμένη συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. 

Καθώς η ζήτηση της κινητικότητας των σπουδαστών αυξήθηκε ραγδαία, φάνηκε πόσο δύσκολη ήταν για τα μεμονωμένα ιδρύματα η αναγνώριση περιόδων σπουδών σε διαφορετικά εθνικά συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με αποκλίνουσες δομές πτυχίων και διαφορετικές ακαδημαϊκές παραδόσεις.

Η διαδικασία της Μπολόνια, η οποία ξεκίνησε με τις δηλώσεις της Σορβόννης και της Μπολόνια, ήταν η απάντηση των εθνικών κυβερνήσεων στις προκλήσεις που προέκυψαν από την κινητικότητα των Ευρωπαίων σπουδαστών και πτυχιούχων.

Η Επιτροπή είναι πλήρες μέλος της ομάδας παρακολούθησης της διαδικασίας της Μπολόνια, καθώς και του διοικητικού της συμβουλίου, που στηρίζουν την εφαρμογή των αποφάσεων των σχετικών υπουργικών διασκέψεων.

Όπως προκύπτει από τις τακτικές εκθέσεις εφαρμογής, έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος ως προς τη μεταρρύθμιση των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στα κράτη μέλη της ΕΕ και πέραν αυτής.

Οι υπουργοί Παιδείας εξέδωσαν επίσης το Ανακοινωθέν του Παρισιού, στο οποίο επισημαίνονται οι δραστηριότητες προτεραιότητας στον τομέα αυτό για τα επόμενα έτη. Στο ανακοινωθέν περιγράφεται το κοινό όραμα των υπουργών Παιδείας 48 ευρωπαϊκών χωρών για την επίτευξη ενός πιο φιλόδοξου Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης έως το 2020.

Ειδικότερα, το ανακοινωθέν καλεί τα συμμετέχοντα κράτη να προχωρήσουν  

• σε μια καινοτόμο και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγιση της μάθησης και της διδασκαλίας
• σε ολοκληρωμένη και διακρατική συνεργασία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην έρευνα και στην καινοτομία
• στην εξασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος μέσω της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

Επιπλέον, στο ανακοινωθέν επισημαίνεται η ανάγκη καλύτερης στήριξης ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε ευάλωτες και υποεκπροσωπούμενες ομάδες να έχουν πρόσβαση και να διαπρέπουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι φιλοδοξίες αυτές συνάδουν με τον στόχο της ΕΕ για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης έως το 2025, με σκοπό την προώθηση της κινητικότητας και της ακαδημαϊκής αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων για όλους τους πολίτες της ΕΕ. 

Η επόμενη υπουργική διάσκεψη στο πλαίσιο της διαδικασίας της Μπολόνια θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο του 2020 στη Ρώμη. 

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ρόλο της ΕΕ στην ανάπτυξη της διαδικασίας της Μπολόνια και την πρόοδο ως προς τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, βλ. φυλλάδιο Η ΕΕ στηρίζει τη διαδικασία της Μπολόνια. 

Πηγή: ec.europa.eu