• Αρχική
  • Φορείς Κοινωνικής Πολιτικής
  • Αρθρογραφία-Μελέτες
  • Blog View
  • Συνεργασίες
  • ENGLISH edition
Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου, 2023
socialpolicy.gr
  • Επίκαιρα
    • All
    • Διεθνή
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Θέσεις Εργασίας
    • Μεταπτυχιακά
    • Προπτυχιακά
    • Σεμινάρια
    • Υποτροφίες
    Ειδική/ειδικός Παιδαγωγός | Σπείρα

    Ειδική/ειδικός Παιδαγωγός | Σπείρα

    Κανονισμός Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

    Πρόσκληση για Εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής στο Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ

    Υπεύθυνος Πεδίου (Local Coordinator) | ΜΕΤΑδραση

    Υπεύθυνος Πεδίου (Local Coordinator) | ΜΕΤΑδραση

    Οι νέες θέσεις στον Π.Ο.Υ.

    Οι αλλαγές στον ΠΚ αμφισβητούν την αξιοπιστία των θυμάτων σεξουαλικής βίας

    Δικηγόρος για υποθέσεις έμφυλης βίας | Μυτιλήνη – Κέντρο ΔΙΟΤΙΜΑ

    Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών “Οργάνωση και Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας” και “Πληροφορική της Υγείας”

    ΔΠΜΣ «Οργάνωση και Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας – Πληροφορική της Υγείας» 2023-2024

    Πρόγραμμα Υποτροφιών Fulbright για Έλληνες Πολίτες Ακαδημαϊκού Έτους 2024-2025

    Πρόγραμμα Υποτροφιών Fulbright για Έλληνες Πολίτες Ακαδημαϊκού Έτους 2024-2025

    ARI FOODS | Πρακτική Άσκηση – Τμήμα HR

    Θέση Επιστημονικού/ής Συνεργάτη/Συνεργάτιδας στην Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

    Προκηρύξεις Θέσεων στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ)

    Νευροψυχολόγος στην ΕΛΕΠΑΠ Θεσσαλονίκης

    Εργοθεραπευτής/Εργοθεραπεύτρια στην ΕΛΕΠΑΠ

    • Διεθνή
    • Θέσεις Εργασίας
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Σεμινάρια
    • Προπτυχιακά
    • Μεταπτυχιακά
    • Υποτροφίες
  • Κοινωνική Πολιτική
    • All
    • Αρθρογραφία
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Στέγαση
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Προγράμματα
    • Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής
    Στεγαστική Κρίση και Στεγαστική Πολιτική: Προκλήσεις και Προοπτικές

    Στεγαστική Κρίση και Στεγαστική Πολιτική: Προκλήσεις και Προοπτικές

    Eyes In Motion – Έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής | EEA Grants

    Eyes In Motion – Έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής | EEA Grants

    Σχεδιάζοντας για όλες: η οπτική του φύλου στον χώρο της ελληνικής πόλης

    Σχεδιάζοντας για όλες: η οπτική του φύλου στον χώρο της ελληνικής πόλης

    Νέο πρόγραμμα για 10.000 άνεργους ηλικίας έως 29 ετών στις Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας

    Δωρεάν διαδικτυακά εργαστήρια ομαδικής συμβουλευτικής της ΔΥΠΑ | Οκτώβριος 2023

    Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας: 3.000 πόλεις προβάλλουν τα επιτεύγματά τους για την βιώσιμη αστική κινητικότητα

    Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας: 3.000 πόλεις προβάλλουν τα επιτεύγματά τους για την βιώσιμη αστική κινητικότητα

    Οργάνωση του Ακαδημαϊκού Έτους στην Ευρώπη – 2023/24

    Οργάνωση του Ακαδημαϊκού Έτους στην Ευρώπη – 2023/24

    Σύμβαση για τη βία και την παρενόχληση: Το Συμβούλιο συμφωνεί σε αξιοπρεπή εργασία για όλες και όλους

    Σύμβαση για τη βία και την παρενόχληση: Το Συμβούλιο συμφωνεί σε αξιοπρεπή εργασία για όλες και όλους

    Γυναίκες και Υγεία: Ενημερωτικό Σημείωμα του Παρατηρητηρίου Ισότητας των Φύλων

    Γυναίκες και Υγεία: Ενημερωτικό Σημείωμα του Παρατηρητηρίου Ισότητας των Φύλων

    Πάνδημο αίτημα του αναπηρικού κινήματος ένα ευρύ πρόγραμμα δημόσιων πολιτικών για την αναπηρία

    Εκτός εργατικού δυναμικού η συντριπτική πλειονότητα των Ατόμων με Αναπηρία

    Το νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ

    Το νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ

    • Προγράμματα
    • Αρθρογραφία
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • ισότητα των φύλων
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Κοινωνική Στέγαση
  • Κοινωνική Θεωρία
  • Κοινωνική Αλληλεγγύη
  • Απόψεις
  • Υγεία
    • All
    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
    16ο Διεθνές Φεστιβάλ Τέχνης & Ψυχικής Υγείας | ART4MORE 2023

    16ο Διεθνές Φεστιβάλ Τέχνης & Ψυχικής Υγείας | ART4MORE 2023

    Festival Alzheimer 2023 

    Festival Alzheimer 2023 

    8μηνη εντατική εκπαίδευση στη Συστημική Θεραπεία και Συμβουλευτική

    Μονοετής Εντατική Εκπαίδευση στη Συστημική Θεραπεία και Συμβουλευτική

    Μονοετής Βιωματική Εκπαίδευση | Συμπεριληπτική Ψυχοθεραπεία ως προς τα Φύλα, τις Σεξουαλικότητες & την Ποικιλομορφία των Σχέσεων

    Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην GSRD (Gender & sex relationship diversity) θεραπεία

    Για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των ανηλίκων στην Ελλάδα απαιτούνται επιστημονικά τεκμηριωμένες ψυχοκοινωνικές θεραπείες

    Για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των ανηλίκων στην Ελλάδα απαιτούνται επιστημονικά τεκμηριωμένες ψυχοκοινωνικές θεραπείες

    Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Focusing Τραυματοθεραπεία

    Εκπαίδευση στην Focusing Τραυματοθεραπεία

    Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της ψυχιατρικής & των νευροεπιστημών

    Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της ψυχιατρικής & των νευροεπιστημών

    Εκπαίδευση στο Focusing και στη Focusing-βιωματική Ψυχοθεραπεία

    Εκπαίδευση στο Focusing και στη Focusing-βιωματική Ψυχοθεραπεία

    Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας 2023

    Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας 2023

    Φυσικοθεραπεία στην Ψυχική Υγεία

    Φυσικοθεραπεία στην Ψυχική Υγεία

    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
  • Βιβλία
No Result
View All Result
  • Επίκαιρα
    • All
    • Διεθνή
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Θέσεις Εργασίας
    • Μεταπτυχιακά
    • Προπτυχιακά
    • Σεμινάρια
    • Υποτροφίες
    Ειδική/ειδικός Παιδαγωγός | Σπείρα

    Ειδική/ειδικός Παιδαγωγός | Σπείρα

    Κανονισμός Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

    Πρόσκληση για Εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής στο Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ

    Υπεύθυνος Πεδίου (Local Coordinator) | ΜΕΤΑδραση

    Υπεύθυνος Πεδίου (Local Coordinator) | ΜΕΤΑδραση

    Οι νέες θέσεις στον Π.Ο.Υ.

    Οι αλλαγές στον ΠΚ αμφισβητούν την αξιοπιστία των θυμάτων σεξουαλικής βίας

    Δικηγόρος για υποθέσεις έμφυλης βίας | Μυτιλήνη – Κέντρο ΔΙΟΤΙΜΑ

    Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών “Οργάνωση και Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας” και “Πληροφορική της Υγείας”

    ΔΠΜΣ «Οργάνωση και Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας – Πληροφορική της Υγείας» 2023-2024

    Πρόγραμμα Υποτροφιών Fulbright για Έλληνες Πολίτες Ακαδημαϊκού Έτους 2024-2025

    Πρόγραμμα Υποτροφιών Fulbright για Έλληνες Πολίτες Ακαδημαϊκού Έτους 2024-2025

    ARI FOODS | Πρακτική Άσκηση – Τμήμα HR

    Θέση Επιστημονικού/ής Συνεργάτη/Συνεργάτιδας στην Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

    Προκηρύξεις Θέσεων στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ)

    Νευροψυχολόγος στην ΕΛΕΠΑΠ Θεσσαλονίκης

    Εργοθεραπευτής/Εργοθεραπεύτρια στην ΕΛΕΠΑΠ

    • Διεθνή
    • Θέσεις Εργασίας
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Σεμινάρια
    • Προπτυχιακά
    • Μεταπτυχιακά
    • Υποτροφίες
  • Κοινωνική Πολιτική
    • All
    • Αρθρογραφία
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Στέγαση
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Προγράμματα
    • Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής
    Στεγαστική Κρίση και Στεγαστική Πολιτική: Προκλήσεις και Προοπτικές

    Στεγαστική Κρίση και Στεγαστική Πολιτική: Προκλήσεις και Προοπτικές

    Eyes In Motion – Έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής | EEA Grants

    Eyes In Motion – Έκθεση φωτογραφίας και ζωγραφικής | EEA Grants

    Σχεδιάζοντας για όλες: η οπτική του φύλου στον χώρο της ελληνικής πόλης

    Σχεδιάζοντας για όλες: η οπτική του φύλου στον χώρο της ελληνικής πόλης

    Νέο πρόγραμμα για 10.000 άνεργους ηλικίας έως 29 ετών στις Περιφέρειες Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας

    Δωρεάν διαδικτυακά εργαστήρια ομαδικής συμβουλευτικής της ΔΥΠΑ | Οκτώβριος 2023

    Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας: 3.000 πόλεις προβάλλουν τα επιτεύγματά τους για την βιώσιμη αστική κινητικότητα

    Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας: 3.000 πόλεις προβάλλουν τα επιτεύγματά τους για την βιώσιμη αστική κινητικότητα

    Οργάνωση του Ακαδημαϊκού Έτους στην Ευρώπη – 2023/24

    Οργάνωση του Ακαδημαϊκού Έτους στην Ευρώπη – 2023/24

    Σύμβαση για τη βία και την παρενόχληση: Το Συμβούλιο συμφωνεί σε αξιοπρεπή εργασία για όλες και όλους

    Σύμβαση για τη βία και την παρενόχληση: Το Συμβούλιο συμφωνεί σε αξιοπρεπή εργασία για όλες και όλους

    Γυναίκες και Υγεία: Ενημερωτικό Σημείωμα του Παρατηρητηρίου Ισότητας των Φύλων

    Γυναίκες και Υγεία: Ενημερωτικό Σημείωμα του Παρατηρητηρίου Ισότητας των Φύλων

    Πάνδημο αίτημα του αναπηρικού κινήματος ένα ευρύ πρόγραμμα δημόσιων πολιτικών για την αναπηρία

    Εκτός εργατικού δυναμικού η συντριπτική πλειονότητα των Ατόμων με Αναπηρία

    Το νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ

    Το νέο Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ

    • Προγράμματα
    • Αρθρογραφία
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • ισότητα των φύλων
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Κοινωνική Στέγαση
  • Κοινωνική Θεωρία
  • Κοινωνική Αλληλεγγύη
  • Απόψεις
  • Υγεία
    • All
    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
    16ο Διεθνές Φεστιβάλ Τέχνης & Ψυχικής Υγείας | ART4MORE 2023

    16ο Διεθνές Φεστιβάλ Τέχνης & Ψυχικής Υγείας | ART4MORE 2023

    Festival Alzheimer 2023 

    Festival Alzheimer 2023 

    8μηνη εντατική εκπαίδευση στη Συστημική Θεραπεία και Συμβουλευτική

    Μονοετής Εντατική Εκπαίδευση στη Συστημική Θεραπεία και Συμβουλευτική

    Μονοετής Βιωματική Εκπαίδευση | Συμπεριληπτική Ψυχοθεραπεία ως προς τα Φύλα, τις Σεξουαλικότητες & την Ποικιλομορφία των Σχέσεων

    Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην GSRD (Gender & sex relationship diversity) θεραπεία

    Για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των ανηλίκων στην Ελλάδα απαιτούνται επιστημονικά τεκμηριωμένες ψυχοκοινωνικές θεραπείες

    Για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των ανηλίκων στην Ελλάδα απαιτούνται επιστημονικά τεκμηριωμένες ψυχοκοινωνικές θεραπείες

    Εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Focusing Τραυματοθεραπεία

    Εκπαίδευση στην Focusing Τραυματοθεραπεία

    Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της ψυχιατρικής & των νευροεπιστημών

    Νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της ψυχιατρικής & των νευροεπιστημών

    Εκπαίδευση στο Focusing και στη Focusing-βιωματική Ψυχοθεραπεία

    Εκπαίδευση στο Focusing και στη Focusing-βιωματική Ψυχοθεραπεία

    Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας 2023

    Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας 2023

    Φυσικοθεραπεία στην Ψυχική Υγεία

    Φυσικοθεραπεία στην Ψυχική Υγεία

    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
  • Βιβλία
No Result
View All Result
socialpolicy.gr
No Result
View All Result
Home Αρθρογραφία-Μελέτες

Descartes & Weber: διερεύνηση της μεθοδολογικής εγγύτητάς τους στο πεδίο της κοινωνικής θεωρίας της γνώσης

Αναστάσιος Γκούμας, Κοινωνιολόγος MSc, Υ/Δ Κοινωνιολογίας

27 Οκτωβρίου, 2022
in Αρθρογραφία-Μελέτες
0
Κοινωνιολογία-Γνώσης-Descartes-Weber

Αναστάσιος Γκούμας,

Κοινωνιολόγος MSc,

 Υ/Δ Κοινωνιολογίας, Κοινωνικής Θεωρίας της Γνώσης

 

Σκοπός του κειμένου όπως προκύπτει από τον τίτλο είναι η προσπάθεια αποτύπωσης της μεθοδολογικής εγγύτητας στο πεδίο της κοινωνικής θεωρίας της γνώσης μεταξύ των Descartes & Weber. Μία τέτοιου είδους προσπάθεια εκ πρώτης, μπορεί να θεωρηθεί εάν όχι επιστημολογικά «προβληματική», τουλάχιστον δύσκολη στην αποτύπωση και διάπλαση των μερών που τη συνθέτουν. Σε αυτή την προσπάθεια ως μέρη νοούνται οι τρόποι αφενός με τους οποίους αποτυπώνεται η γνωστική διαδικασία της έρευνας, αφετέρου ο συστηματικός προσανατολισμός της.

Το ερώτημα με το οποίο το κείμενο καταπιάνεται εκκινεί από το χώρο της γραμματικής, καθώς το επίρρημα πως έρχεται να φωτογραφίσει τις σταθερές με τις οποίες η θεωρία καθίσταται ένα ακριβές σύστημα παραγωγής γνώσης. Εντός αυτού του συστήματος η προφάνεια κυριαρχεί στο αυθόρμητο και στο τυχαίο, η σταθμισιμότητα-, μέσος όρος υπερέχει του σχετικού, τέλος ο θεμελιωτισμός και η βεβαιότητα κυριαρχούν στην πολυπλοκότητα του συνδυασμού και στον εκλεπτυσμένο καιροσκοπισμό του έξυπνου και τολμηρού ερευνητή.

Η τάση για τη δημιουργία αρμονίας στην προοπτική διατήρησης του συστήματος ιστορικά εντοπίζεται στην ταξική αναπαράσταση του αστού businessman και στην κοσμοεικόνα του. Μία κοσμοεικόνα η οποία σύμφωνα με τον Comte μονίμως παραμένει πιστή στο ραντεβού της με την ιδέα και το νόημα της τάξης, όπως και με τη συγκρότηση στατικών και υπολογίσιμων παραδειγμάτων τα οποία παρέχουν το εγγυητικό κεφάλαιο της κυριαρχίας του όλου έναντι των μερών που το συνθέτουν[1].

Η κυριαρχία του όλου στα μέρη που το αρθρώνουν και η δυναμική έλξις που τους ασκείται, για τον τρόπο με τον οποίο η αστική τάξη διαμόρφωσε την κοσμοεικόνα της τόσο σε γνωστικό όσο και σε επίπεδο ψυχορμήτων, ιστορικά ποτέ δεν έλαβε όπως ο Κονδύλης υποστηρίζει, μία μηχανιστική δράση που προϋποθέτει τη θέση το όμοιο πρέπει να ζευγαρώσει με το όμοιο, αλλά μέσω μίας σύνθεσης ασύμμετρων στοιχείων και με τον εναρμονισμό τους στη δυναμική του όλου[2]. Το επιχείρημα της συσσώρευσης διαφορετικών στοιχείων χωρίς αυτά να λειτουργούν επιθετικά ως προς την τάξη και την αρμονία στέφθηκε με επιτυχία, καθώς τα όποια λειτουργικά λουμπάγκα θεραπεύθηκαν υπό την καθοδήγηση των έλλογων σκοπών και των συστηματικών ταξινομιών που επιβλήθηκαν στο φάσμα του κοινωνικού και εμπειρικού βίου.

Το πιο ισχυρό ιστορικό παράδειγμα αποτύπωσης και εδραίωσης της αστικής φιλοταξίας (φιλία + τάξη), εντοπίζεται στο πεδίο της υπερ- παραγωγής υλικών αγαθών, στην προσφορά και στη ζήτησή τους. Εν ολίγοις, η βασική αναπαράσταση του αστού δηλώνεται άμεσα στο ρίζωμά της με τον ορθολογισμό και με τη σαφήνεια της διαλογής των στοιχείων του κέρδους από τα στοιχεία της ζημίας. Σύμφωνα με τον Poincare, η σαφήνεια, ο έλεγχος των μεταβλητών που καθορίζουν τις σχέσεις πεδίου ενός συστήματος και χρησιμεύουν στην πιο αντικειμενική περιγραφή της πραγματικότητας δεν είναι τίποτα παραπάνω παρά η άμεση αποτελεσματικότητα της ταξινομίας και του έργου που επιτελεί. Χαρακτηριστικά ο Poincare αναφέρει: «[…] κάθε ορισμός είναι ταξινομία. Ένας ορισμός χωρίζει όσα αντικείμενα τον ικανοποιούν από όσα δεν τον ικανοποιούν και τα τοποθετεί σε δύο κλάσεις, διακριτές η μία από την άλλη»[3].

Πυκνώνοντας τις μέχρι τώρα αναφορές, γνώση θα μπορούσε να οριστεί η διαδικασία ταξινόμησης των γεγονότων με τη βοήθεια προτάσεων ισχυρής αλληλουχίας κατά τη διαδικασία αποτύπωσης των οποίων, οι προκείμενες της πρότασης που ακολουθούν κυριαρχούν στις προκείμενες της προηγούμενης πρότασης χωρίς να διαρρηγνύεται η τάξη των ομιλιακών συμβόλων.

Στην ιστορία της φιλοσοφίας της επιστήμης η συγκεκριμένη αναφορά εντοπίζεται στο τρίτο καρτεσιανό αξίωμα. «Να κατευθύνω τις σκέψεις μου με τάξη αρχίζοντας από τα πιο απλά κι ευκολογνώριστα, για να ανέβω σιγά σιγά, σαν από βαθμίδες ως τη γνώση των συνθετότερων και υποθέτοντας πως υπάρχει κάποια τάξη ακόμα και ανάμεσα σε εκείνα που δεν προπορεύονται φυσικά το ένα από το άλλο»[4]. Βάσει του συγκεκριμένου καρτεσιανού αξιώματος το οποίο οδηγεί στον πυρήνα της απάντησης για το ρόλο της θεωρίας, συνάγονται δύο πολύ σημαντικά συμπεράσματα για την ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας της επιστήμης.

Συμπέρασμα πρώτο: ο παραγωγικός συλλογισμός ως μαθηματική μέθοδος βρίσκει εφαρμογή σε όλους τους τομείς του επιστητού. Συμπέρασμα δεύτερο: ο κόσμος γίνεται κατανοητός μέσα από την τάξη μίας παραγωγικής σειράς απαριθμημένων προκείμενων και στοιχείων. Το συγκεκριμένο μεθοδολογικό «κοστούμι» ταίριαξε με χειρουργική ακρίβεια στις πλάτες του Henry Ford. Στην εν λόγω «φορντική» ομιλιακή αλυσίδα του Descartes, οι λέξεις και- ως εκ τούτου- τα νοήματά τους αποκτούν μία γραμμικότητα, διαφάνεια, απλότητα και διακριτότητα. Μόνο μέσω αυτών των αρχών η εξαγωγή συμπερασμάτων καθίσταται βέβαιη. Σύμφωνα με τον Cottingham: «η απλότητα των αφετηριακών σημείων των μαθηματικών, σημαίνει ότι οι αλήθειες που εξετάζονται μπορούν να γίνουν αντικείμενα εποπτείας»[5]. Και εποπτεία υπό αυτή την μεθοδολογική γραμμή, θα πρέπει να νοείται η εκδίωξη κρίσεων από τον νου για τις οποίες το υποκείμενο αδυνατεί να αντιληφθεί το εμβαδό της νοηματικής ισχύς τους. Όπως και ο ίδιος ο Descartes αναφέρει:  «αποφεύγουμε την πλάνη μόνο όταν δεν διατυπώνουμε κρίσεις για πράγματα που δεν έχουμε επαρκώς αντιληφθεί»[6].

Θεωρώ στο σημείο αυτό και με βάση τις παραπάνω αναφορές ότι μπορούμε να υποστηρίξουμε πως το καρτεσιανό φιλοσοφικό πρόγραμμα της επιστήμης, σύμφωνα με τον Bachelard, είναι ένα πρόγραμμα «απο- κατασκευής»[7]. Απο- κατασκευής του σύνθετου στην αρχή των απλών και διακριτών προτάσεων και ιδεών. Η απογραφική- σωρευτική κατάσταση που δημιουργείται με την ανάδειξη της ενικότητας έναντι του πλουραλισμού, οδηγεί τον νου σύμφωνα με την καρτεσιανή θεώρηση, το υποκείμενο να παρατηρεί τον κόσμο ως χωριστή και ουδέτερη κατηγορία.

Ο αποχωρισμός υποκειμένου και κόσμου και των αντικειμένων που σε αυτόν περιέχονται καθιστά τον τελευταίο ως ολότητα. Υπό αυτή τη συνθήκη τα μέρη σύνθεσης της ολότητας είναι μέρη σαφή και διέπονται από προφάνεια, καθώς το ένα μέρος είναι διακριτό από το άλλο. Σαφής ομιλιακή θέση χαρακτηρίζεται ότι περιέχει νοηματική προφάνεια. Άρα αληθινό, πραγματικό και λειτουργικό ως προς την πρόοδο της τάξης και της βιωσιμότητας του όλου, είναι ότι είναι σαφές και διακριτό. Σε μία επιστολή του προς τον Μερσέν ο Descartes στις 31/12/1640 αναφέρει: «μου φαίνεται σαφέστατο ότι η δυνατή ύπαρξη περιέχεται σε καθετί το οποίο κατανοούμε σαφώς επειδή το ίδιο το γεγονός ότι το κατανοούμε σαφώς συνεπάγεται ότι μπορεί να δημιουργηθεί από τον Θεό»[8].

Η λογική της προφάνειας, η εγκαθίδρυση του σταδίου της τάξης και της διακριτότητας των μερών και των λειτουργιών που τα χαρακτηρίζουν, η επιτυχία της αρμονίας μέσω βέβαιων συμπερασμάτων, όπως αυτές οι αρχές αλιεύθηκαν από την καρτεσιανή φιλοσοφία της επιστήμης, αβίαστα συναντιούνται (ενν. οι αρχές) στο mega σύνθημα της αστικής τάξης: τα πάντα φιλτράρονται στη γραμματική της έλλογης ως προς το σκοπό πράξη του κέρδους. Στην καπιταλιστική κοινωνία, όποια επιχείρηση δεν αποδεχθεί αυτό το σύνθημα και δεν το έχει ως προμετωπίδα στην είσοδο του εργασιακού χώρου της, είναι βέβαιο πως θα αφανιστεί. Όπως και ο Parsons σημειώνει, το καπιταλιστικό πνεύμα δεν είναι ένα πνεύμα διεπόμενο από ψυχολογικά ένστικτα ή από κτητική παρόρμηση, «τουναντίον, ταυτίζεται με τον αγώνα για κέρδος μέσα από ένα συνεχές ορθολογικά καθοδηγούμενο καπιταλιστικό πρόγραμμα, έναν αγώνα για το συνεχές ανανεούμενο κέρδος και για αποδοτικότητα. Και έτσι πρέπει να είναι»[9]. Και ο τρόπος με τον οποίο το ορθολογικά καθοδηγούμενο καπιταλιστικό πρόγραμμα διατηρεί το συνεχές του, βρίσκει την πιο ακριβή και ιστορική μεθοδολογική ανάλυση και τυποποίηση στην κοινωνιολογία του Max Weber, ειδικά στις αναφορές περί της νόμιμης εξουσίας με γραφειοκρατικό διοικητικό επιτελείο.

Ο τύπος της γραφειοκρατικής διοίκησης ως νόμιμης εξουσίας χαρακτηρίζεται από την ισχύ του ορθολογικού προγράμματός της, αυτό σημαίνει ότι ο ορθολογικός της χαρακτήρας «στηρίζεται στην πίστη περί του νομότυπου χαρακτήρα θεσπισμένων διατάξεων και του δικαιώματος διατύπωσης οδηγιών από εκείνους που έχουν κληθεί από αυτές τις διατάξεις προς άσκηση της εξουσίας»[10]. Αντιλαμβανόμαστε μέσω της βεμπεριανής διατύπωσης ότι ο σχηματισμός και ο τρόπος με τον οποίο ασκείται ο μηχανισμός της γραφειοκρατίας, είναι ένας μηχανισμός που δημιουργεί συνείδηση καθήκοντος στην οποία ο πράττων είναι υποχρεωμένος να προσανατολίσει τη συμπεριφορά του. Η δημιουργία αυτής της σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμης συμπεριφοράς, λαμβάνει μορφή μέσα από ένα σύνολο κανόνων επιμέλειας της διαγωγής. Στον γραφειοκρατικό μηχανισμό διοίκησης, πραγματικό είναι ότι δεν αντίκειται στην ισχύ των θεσπισμένων διατάξεων περί μίας καθαρής τυπολογίας συνείδησης. Στη βεμπεριανή ανάλυση η διαδικασία της προφάνειας, ολοκληρώνεται με την αβίαστη συνάφεια των ακόλουθων ανα- παραστάσεων.

Η ορθολογική διακυβέρνηση του γραφειοκρατικού μηχανισμού διοίκησης ο οποίος έρχεται να βάλει τάξη στην πολυπλοκότητα ενός ιεραρχικού μοντέλου διεύθυνσης και να επιφέρει τη διακριτότητα των μελών μέσω του καταμερισμού  των αρμοδιοτήτων, δίνει προτεραιότητα στην αυστηρή πειθαρχία του καθηκοντολογίου και στον αυστηρό υπηρεσιακό έλεγχο. Η εξειδικευμένη γνώση με την κατοχή τίτλων τυπικής εκπαίδευσης, όπως και ο απρόσωπος- ουδέτερος χαρακτήρας άσκησης των καθηκόντων, αποδίδουν στον γραφειοκρατικό μηχανισμό την καθαρή μορφή άσκησης της εξουσίας του, καθώς οι εντολές και οι διαδικασίες που εκτελούνται δεν επέχουν κίνητρα προσωπικού οφέλους τόσο από την πλευρά του υποκειμένου που δίνει τις εντολές όσο και από την πλευρά του υποκειμένου που τις εκτελεί[11]. Παρατηρούμε σε αυτό το σημείο πως η άνοδος της ισχύος του γραφειοκρατικού μηχανισμού δε συμβιβάζεται σε κανένα επίπεδο με την ύπαρξη κάποιου χαρίσματος ή με τον προσωπικό αγώνα κάποιας ευφυΐας.

Στη βεμπεριανή ανάλυση του μηχανισμού της γραφειοκρατίας τα υποκείμενα νοούνται ως επαγγελματίες ευρισκόμενοι εντός της επιτροπείας ελέγχου του. Εργάζονται χωρίς την επιθυμία ιδιοποίησης της υπηρεσιακής θέσης τους. Ο μη ψυχολογικός εναγκαλισμός υπαλλήλου και θέσης, αναδύει την αξία της ουδέτερης και αμερόληπτης στάσης όπως και την αρχή των ίσων αποστάσεων που είναι υποχρεωμένος ο υπάλληλος να τηρεί τόσο με κάθε ενδιαφερόμενο όσο και με τους υπόλοιπους συναδέλφους του. Ο Weber περί αυτής της στάσης συμπεριφοράς χαρακτηριστικά αναφέρει: «ο ιδεατός υπάλληλος ασκεί την υπηρεσία του sine ira et studio, άνευ μίσους και εμπάθειας, συνεπώς άνευ αγάπης και ενθουσιασμού, υπό την πίεση απλών εννοιών καθήκοντος χωρίς διακρίσεις προσώπων, με τυπικά όμοιο τρόπο για τον καθένα»[12].

Πολύ κοφτά στο σημείο αυτό και τηρουμένων των προαναφερθέντων θέσεων, η συγκολλητική ουσία που καθιστά το μεθοδολογικό πρόγραμμα των Descartes & Weber εκλεκτικά συγγενικό, είναι η αρχή του ορθολογικού υπολογισμού. Οδοδείκτες αποτύπωσης και επιχειρηματολογίας στάθηκαν συγκεκριμένοι τρόποι παραγωγής, δηλαδή τρόποι εγκαθίδρυσης σχέσεων που οδηγούν στην ανάδειξη και στην αναγκαιότητα εφαρμογής της συγκεκριμένης αρχής. Στόχος της εγκαθίδρυσης αυτών των σχέσεων παραγωγής σημειώθηκε στον εντοπισμό μίας δυναμικής, δηλαδή τη δείξη της αναγκαιότητας παραγωγής της προφάνειας και της «διαμερισματοποίησης» των φαινομένων απαλλάσσοντάς τα από τις σχέσεις τους με άλλα φαινόμενα. Σύμφωνα με αυτή τη λογική της παραγωγής και ιστορικά εντασσόμενη σε ένα ανθρωπολογικό πλαίσιο, τόσο η μεθοδολογία για την εύρεση της αλήθειας, όσο και η μεθοδολογία «κοινωνικοποίησης» μίας συνείδησης και μίας συμπεριφοράς, αποτυπώνονται στη βάση κάποιων κοινών μορφών αντικειμενικότητας.

Η κυριαρχία της τυπικής και υπολογιστικής ορθολογικότητας δείχνει να διαπερνά το σύνολο της δυτικής φιλοσοφίας της επιστήμης. Ο ορθολογισμός ως μονάδα μέτρησης και αξιολόγησης τόσο της ίδιας της επιστήμης όσο και της ίδιας της κοινωνικής πράξης, κατέστησε με ευδιάκριτο τρόπο ποιο είναι το συγκεκριμένο περιεχόμενό της. Ο μαθηματικός θεμελιωτισμός και η προβλεψιμότητα που επιτυγχάνεται μέσω των νόμων περί του τρόπου ύπαρξης των αντικειμένων, τα μαθηματικά πλέον ορίζονται ως η καθολική επιστήμη για την εξήγηση του κόσμου. Στο φορμαλιστικό γιγαντισμό όπου τα πάντα είναι διακριτά με την προϋπόθεση της σαφήνειας των δομών που τα συνέχουν, η επιστημολογία του πλουραλισμού έρχεται να αναδείξει ένα διαφορετικό στυλ πρόσληψης του κόσμου με τα πολλά και διαφορετικά επίπεδα κόσμων που τον χαρακτηρίζουν (ενν. τον κόσμο).

Θεωρητικός οδοδείκτης σε αυτή την προσπάθεια πρόκειται να αποτελέσει η πολιτική επιστημολογία του Paul Feyerabend. Δεν πρόκειται να γίνει μία λεπτομερής ανάλυση του προγράμματός του. Οι λόγοι είναι προφανείς. Αυτό που θα επιχειρηθεί είναι η αποτύπωση της αναγκαιότητας μεταβολισμού της γλωσσικής μονοσημαντότητας του απλού και του διακριτού σε μία σύμπλοκη διαδικασία, δηλαδή με την καθολική συμμετοχή του υποκειμένου στη σύνθετη φύση των πραγμάτων.

Στη φιλοσοφία του Feyerabend, ο ερευνητής συμμετέχει ενεργά. Αυτό σημαίνει πως είναι παρόν και εντός της διαδικασίας. Πιο ειδικά ο συμμετέχων χαρακτηρίζεται από τη δυναμική της πραγματικής του κατάστασης η οποία υπαρξιακά δεν είναι αποκομμένη από μία προηγούμενη κατάσταση. Η διάρκεια της συμμετοχικής παρουσίας είναι βασική συνιστώσα βάσει της οποίας ο Αυστριακός φιλόσοφος και ιστορικός της επιστήμης δομεί την κοσμοθεωρία του[13]. Η διάρκεια της κατάστασης που συγκροτεί το βαθμό συμμετοχής του ερευνητή αποτυπώνει και τις ίδιες τις μεταβολές που ο ίδιος μπορεί να παρουσιάσει μέσα σε αυτό τον τρόπο του υπάρχειν. Υπό αυτή την έννοια ενεργό γίνεται κάτι όταν αποφετιχοποιείται από την κατάσταση του ίδιου και προβλέψιμου είναι. Πράγματι κάτω από αυτή την μεθοδολογική προσέγγιση ο κόσμος δεν υφίσταται ως μία παθητική εκτατότητα και άθυρμα στους καθολικούς νόμους των απλών και διακριτών ιδεών, αλλά ως ικανότητα και φορέας ερεθισμάτων ποικίλλων σχέσεων που συνεχώς επηρεάζουν και επηρεάζονται. Θεωρώ υπό αυτή την άποψη ότι μπορεί να συλληφθεί η έννοια της επιτυχημένης έρευνας όπως ο Feyerabend την εννοεί. Δηλαδή ως μία ενεργή κατάσταση άρνησης στα δοσμένα και κυρίαρχα γενικά πρότυπα σκέψης. Κάτω από αυτή την εξέταση η ουδέτερη παρατηρησιακή γλώσσα χάνει έδαφος, καθώς η άσκηση της μεθοδολογίας βασίζεται στο εύρος της εναλλαγής τεχνασμάτων που θα εκπληρώσουν το σκοπό. Τελικά σημασία έχει «να δρας κατάλληλα από την άποψη των υπαρχουσών και όχι των δυνατών γνώσεων»[14] όπως πολύ εύστοχα προκρίνει ο Feyerabend.

Τέλος θεωρώ πως οι λέξεις: διάρκεια, συμμετοχή, αυθεντική παροντικότητα, συνεχές υπαρξιακών χρονικών καταστάσεων και σύμφωνα με τον τρόπο που εννοιολογικά είναι φορτισμένες από τον Feyerabend, όταν ενταχθούν στο πεδίο της πολιτικής επιστήμης και ανάλυσης της γραφειοκρατίας, κατά το μάλλον ή ήττον είναι σε θέση να δώσουν ιδιαίτερες θεωρητικές αποτυπώσεις για την υπέρβαση των δυσλειτουργιών της ίδιας της γραφειοκρατίας και ειδικο-αναλυτικές συνιστώσες κατανόησης περί του τρόπου θέσπισης και της συμμόρφωσης του υποκειμένου στους απρόσωπους κανόνες. Η εμμονή να εξοφληθούν όσο γίνεται πιο πιστά όλες οι «συνταγές» του καθηκοντολογίου, οδηγεί το υποκείμενο στην τυπολατρία της οποίας αποτέλεσμα είναι ο κομφορμισμός. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η συρρίκνωση της καινοτομίας και η έλλειψη τόλμης για δημιουργία. Η προσκόλληση στον τύπο και το δέσιμο στα ψυχρά διαδικαστικά ζητήματα, δείχνουν ότι ο πλούτος των σημερινών καπιταλιστικών κοινωνιών του δυτικού πολιτισμού να εμφανίζεται ως ένας σωρός ατελείωτου χαρτοβασιλείου και αριθμών πρωτοκόλλου.

 

Διαβάστε Επίσης  Δοκιμές ανάλυσης της ιολογικής κατάστασης εκτάκτου ανάγκης μέσα από τη θεωρία του φινιτισμού | Η Κοινωνιολογία της Γνώσης και η σχέση της με την Ιστορία

 

[1] Κονδύλης, Π., Η παρακμή του αστικού πολιτισμού, εκδ: Θεμέλιο, Αθήνα: 2007, σελ. 63

[2] Βλ. στο ίδιο, σελ.76.

[3] Poincare, H., Η λογική του απείρου, Δευκαλίων, Φιλοσοφία και μαθηματικά, 18/1, Ιούνιος 2000, σελ. 84.

[4] Descartes, R., Λόγος περί της μεθόδου, εκδ: Παπαζήση, Αθήνα: 1976, σελ. 19.

[5] Cottingham, J., Φιλοσοφία της επιστήμης, Οι ορθολογιστές, εκδ: Πολύτροπον, Αθήνα: 2003, σελ. 64.

[6] Descartes, R., Οι αρχές της Φιλοσοφίας I &II, εκδ: ΕΚΚΡΕΜΕΣ, Αθήνα: 2012, σελ. 122.

[7] Bachelard, G., Το νέο επιστημονικό πνεύμα, εκδ: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο: 2000, σελ. 143.

[8] Descartes, R., Στοχασμοί περί της πρώτης φιλοσοφίας, εκδ: ΕΚΚΡΕΜΕΣ, Αθήνα: 2003, σελ. 159.

[9]Πάρσονς, Τ., Καπιταλισμός και αξίες, τα πρώιμα κείμενα, εκδ: Νήσος, Αθήνα: 2008, σελ. 52.

[10] Weber, M., Οικονομία και κοινωνία, τ.1, εκδ: Σαββάλας, Αθήνα: 2005, σελ. 244.

[11] Στο ίδιο, σελ. 249-252.

[12] Βλ. στο ίδιο, σελ. 255.

[13] Αναφέρει χαρακτηριστικά: «Δεν αναζητώ νέες θεωρίες της επιστήμης, ερωτώ εάν η αναζήτηση τέτοιων θεωριών αποτελεί εύλογο εγχείρημα, και συμπεραίνω πως όχι: η γνώση που χρειαζόμαστε για να κατανοήσουμε και να προαγάγουμε τις επιστήμες δεν προέρχεται από θεωρίες, προέρχεται από τη συμμετοχή». Βλ. Φεγεράμπεντ, Π., Αποχαιρετισμός στον λόγο, εκδ: ΕΚΚΡΕΜΕΣ, Αθήνα: 2002, σελ. 375.

[14] Βλ. στο ίδιο, σελ. 382.

 

 

Διαβάστε Επίσης  «Η θεωρία της παρώθησης»: κατασκευάζοντας τον άβουλο πολίτη
Tags: επιστημολογίακοινωνική θεωρίακοινωνιολογική θεωρίαφιλοσοφία

Related Posts

Οι συνέπειες της νεωτερικότητας
Βιβλία

Οι συνέπειες της νεωτερικότητας

by admin
1 Σεπτεμβρίου, 2023
0

Σε αυτό το βιβλίο-ορόσημο της σύγχρονης κοινωνιολογίας, ο Anthony Giddens επιχειρεί μια νέα προσέγγιση της φύσης της νεωτερικότητας.

Read more
27ο Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο: Ζητήματα Μεθοδολογίας της Έρευνας στις Κοινωνικές Επιστήμες

27ο Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Εντατικό Σεμινάριο-Συνέδριο: Ζητήματα Μεθοδολογίας της Έρευνας στις Κοινωνικές Επιστήμες

9 Αυγούστου, 2023
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών & Περιφερειακών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου 2017-2018

ΔΠΜΣ «Φιλοσοφική, Παιδαγωγική και Διεπιστημονική Ανθρωπολογία» 2023-2024

12 Ιουλίου, 2023
Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Συστηματική Φιλοσοφία»

Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Συστηματική Φιλοσοφία» 2023-2024

19 Ιουνίου, 2023
Εθνικισμός και ετερότητα | Τιμητικός τόμος για τον Στέφανο Πεσμαζόγλου

Εθνικισμός και ετερότητα | Τιμητικός τόμος για τον Στέφανο Πεσμαζόγλου

15 Φεβρουαρίου, 2023
Load More

Αφήστε μια απάντηση Ακύρωση απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ειδική/ειδικός Παιδαγωγός | Σπείρα

Ειδική/ειδικός Παιδαγωγός | Σπείρα

28 Σεπτεμβρίου, 2023
Κανονισμός Διδακτορικών Σπουδών του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

Πρόσκληση για Εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής στο Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ

28 Σεπτεμβρίου, 2023
Υπεύθυνος Πεδίου (Local Coordinator) | ΜΕΤΑδραση

Υπεύθυνος Πεδίου (Local Coordinator) | ΜΕΤΑδραση

28 Σεπτεμβρίου, 2023

Όλες οι αναρτήσεις στο e-mail σας

Προστεθείτε στους 6.087 εγγεγραμμένους.

Follow us on Facebook

Follow us on Facebook

newsletter

Subscribe to our mailing list

* indicates required



newsletters socialpolicy.gr


Next Post
Ο λόγος του νεοφιλελευθερισμού ως προς το κράτος πρόνοιας

Ο λόγος του νεοφιλελευθερισμού ως προς το κράτος πρόνοιας

Πρόγραμμα κατάρτισης 80.000 ανέργων | Ανάπτυξη ψηφιακών και πράσινων δεξιοτήτων

Άσκηση υποψηφίων δικηγόρων στην Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα: “Για τα παιδιά όλης της γης”

Επεκτείνεται σε 28 νέους δήμους το πρόγραμμα «Νταντάδες της Γειτονιάς»

socialpolicy.gr

© 2023 socialpolicy.gr

Navigate Site

  • Αρχική
  • Σχετικά με εμάς
  • Επικοινωνία
  • Όροι Χρήσης

Follow Us

No Result
View All Result
  • Αρθρογραφία-Μελέτες
  • Επίκαιρα
    • Διεθνή
    • Σεμινάρια
    • Θέσεις Εργασίας
    • Ημερίδες-Συνέδρια
    • Μεταπτυχιακά
    • Προπτυχιακά
    • Υποτροφίες
  • Κοινωνική Πολιτική
    • Εργασία και Πολιτικές Απασχόλησης
    • Αρθρογραφία
    • Προγράμματα
    • Κοινωνική Προστασία
    • Κοινωνική Συνοχή
    • Φορείς Κοινωνικής Πολιτικής
    • Κοινωνική Στέγαση
    • Σύλλογος Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής
  • Κοινωνική Θεωρία
  • Κοινωνική Αλληλεγγύη
  • Απόψεις
  • Βιβλία
  • Υγεία
    • Επιστήμη
    • Ψυχολογία
  • Επιλεγμένα
  • Σχετικά με εμάς
  • Συνεργασίες
  • Επικοινωνία
  • Όροι Χρήσης
  • Blog View
  • ENGLISH edition

© 2023 socialpolicy.gr