Απόσπασμα από το άρθρο “Η πολιτική σαπίζει την Ελλάδα” στην Εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος (05/07/1992)
Οι χώρες που δεν δημιούργησαν τον νεωτερικό κόσμο οφείλουν να πραγματοποιήσουν ξανά, και για δικό τους λογαριασμό, τούτες τις κατακτήσεις, αν δεν θέλουν να ζουν διαρκώς σαν φτωχοί συγγενείς τους οποίους από καιρό σε καιρό (ή έστω συχνά) έρχονται να επισκεφθούν οι πλούσιοι συγγενείς τους για να γευθούν τη χάρη της γραφικής τους ζωής. Οι σπόροι που μεταφέρθηκαν πρέπει να φυτρώσουν σε γόνιμο έδαφος και μάλιστα να ριζώσουν.
Για να γίνει η Ελλάδα αληθινά νεωτερική θα πρέπει να υπάρξει ένα κίνημα προερχόμενο από τη δική της ουσία, το οποίο να τη σπρώξει όχι προς το «μοντερνισμό» αλλά προς τη νεωτερικότητα. Είναι έτοιμο το κίνημα αυτό προκειμένου να ολοκληρωθεί;…
Το τοπικό εξαντλείται γρήγορα, όταν δεν είναι ο -έστω και περιορισμένος- τόπος όπου τοποθετείται μια οικουμενικότητα.
…κάθε Κράτος σήμερα, και ιδιαίτερα το Ελληνικό, παρουσιάζει θλιβερή όψη. Και με το Κράτος εννοώ εδώ την ενότητα που σχηματίζουν κρατούντες και αντιπολιτευόμενοι. Όλη η πολιτική διαχείριση ή η αντιπολίτευση σ’αυτήν, από την άκρα αριστερά ως την άκρα δεξιά – περνώντας από τις κυρίαρχες κεντροδεξιά και κεντροαριστερά – μας επιβάλλουν ολική και ριζική κριτική. Ζητούν τη βασική υπέρβασή τους.
Προς τα που? Εδώ έγκειται το ερώτημα.
Χωρίς να ξεχνάμε πως οι λέξεις «δεξιά» και «αριστερά» πρέπει να προφέρονται με πολύ χιούμορ και ειρωνεία…
Αρχίζω με την πολιτική που διαλύει κυριολεκτικά την Ελλάδα και την κάνει να σαπίζει. Η πολιτική αυτή είναι ένα επιφαινόμενο. Μιλάμε ακατάπαυστα, φλύαρα και μικρόπρεπα, τελείως άστοχα για την πολιτική.
Δεν πρόκειται όμως για πολιτική στη βαριά έννοια του όρου, αλλά για μια αφάνταστα μίζερη πολιτικολογία, για ένα χυδαίο πολιτικαντιδισμό, για μια σειρά από κομπίνες που πάνε μαζί με διάφορες τρομοκρατικές πράξεις. Η κριτική αυτής της πολιτικής, η κριτική που κάθε κόμμα ή ομάδα εξασκεί δήθεν εναντίον όποιου άλλου κόμματος ή όποιας άλλης ομάδας, ή ακόμα εναντίον όλων των άλλων, δεν οδηγεί παρά στη σημερινή σήψη, στο σημερινό – που δεν είναι μόνο σημερινό – τέλμα και αδιέξοδο. Η πολιτική σαν τέτοια ζητάει να κάνουμε μία πολιτική εμπειρία με όλη μας την ύπαρξη, γιατί απολύτως κανένας δεν είναι ανεύθυνος γι’ αυτό που γίνεται. Έτσι ή αλλιώς συμμετέχει. Κάθε πολίτης είναι συνυπεύθυνος. Θα μου απαντήσετε πως η εποχή της μεγάλης πολιτικής που συμβάδιζε με μία μεγάλη σκέψη έχει πια τελειώσει, και πως αυτό που ακόμα ονομάζεται πολιτική δεν αποτελεί παρά μία τεχνικο-γραφειοκρατική διαχείριση για τους εκάστοτε κυβερνώντες όσο και για τους εκάστοτε αντιπολιτευόμενους. Η μοίρα όμως αυτού που ονομάστηκε πολιτική – από τους αρχαίους Έλληνες και πέρα – δεν γίνεται αντιληπτή ούτε από τις μάζες ούτε από τις κουφιοκέφαλες αυτοθαυμαζόμενες ελίτ…
Το να ονομάζεται κάποιος απολιτικός είναι βλακώδες, γιατί έτσι ή αλλιώς – ενεργητικά ή/και παθητικά – συμμετέχει στα κοινά. Ακόμα και ο πιο απομονωμένος αναχωρητής, απομονώνεται ή αναχωρεί από κάτι και σε σχέση με το κάτι, π.χ. την κοινωνική ύπαρξη…
Το ιδιωτεύειν αποτελεί μία αυταπάτη, και η λέξη ιδιώτης κατέληξε να σημαίνει τον ηλίθιο. Σε πολλές γλώσσες συναντάμε την τόσο χρήσιμη λέξη: idiot (ηλίθιος). Όπως ξέρετε βέβαια, ένα μεγάλο μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι φέρει τον τίτλο «Ο Ηλίθιος», ρωσικά: «Ιντιότ». Αυτό που δεν ξέρετε ίσως, είναι πως ο Ντοστογιέφσκι δεν στέκεται πίσω μας, αλλά μπροστά μας και μας περιμένει…
Κώστας Αξελός (26 Ιουνίου 1924 – 4 Φεβρουαρίου 2010): Έλληνας στοχαστής και φιλόσοφος και καθηγητής φιλοσοφίας.
