Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας είναι ένας εξειδικευμένος οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών που ασχολείται με τα εργασιακά θέματα. Κύριοι στόχοι της είναι η προώθηση των δικαιωμάτων στην εργασία, η ενθάρρυνση των αξιοπρεπών ευκαιριών απασχόλησης, η ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας και η ενίσχυση του διαλόγου για θέματα που αφορούν την εργασία. Το 1969, ο Οργανισμός έλαβε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Γιατί δημιουργήθηκε η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας; Πολλές αλλαγές στις αρχές του 19ου αιώνα πυροδότησαν τη διαδικασία δημιουργίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, όπως η αναπτυσσόμενη εκβιομηχάνιση, ο πόλεμος και οι επαναστάσεις.
Αυξανόμενη εκβιομηχάνιση
Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο κόσμος της εργασίας άλλαζε δραματικά. Η ροή των εργαζομένων από τη γεωργία στη βιομηχανία επιταχύνθηκε με έναν πρωτοφανή ρυθμό.
Οι συνθήκες εργασίας ήταν συχνά κακές και η ανισότητα και η εκμετάλλευση αυξάνονταν. Οι μηχανισμοί επιθεώρησης στο χώρο εργασίας και οι μηχανισμοί λογοδοσίας των εργοδοτών ήταν αδύναμοι και τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα ήταν συχνά.
Καταλύτης για την εργασιακή μεταρρύθμιση αποτέλεσε η πυρκαγιά που ξέσπασε στο εργοστάσιο Triangle Shirtwaist στη Νέα Υόρκη το 1911:
Οι συνθήκες εργασίας στις αρχές του 20ού αιώνα
| Ο εκτιμώμενος αριθμός παιδιών που εργάζονταν στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1910. |
Ο αριθμός των εργαζομένων που αποχώρησαν από την εργασία τους την πρώτη Διεθνή Ημέρα Εργατών το 1886, ζητώντας οκτάωρη ημερήσια εργασία. |
Οι μήνες των δράσεων των βιομηχανιών που προηγήθηκαν της σφαγής του Ludlow το 1914, η οποία πραγματοποιήθηκε από τους τοπικούς πολιτοφύλακες και τους φρουρούς της εταιρείας ως αντίποινα εναντίον των απεργούντων ανθρακωρύχων στο Κολοράντο. |
| Η ηλικία των νεότερων παιδιών που εργάζονταν στα ορυχεία στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1885. | Ο μέσος αριθμός ωρών εργασίας που ίσχυε εβδομαδιαίως στο εργοστάσιο Triangle Shirtwaist στη Νέα Υόρκη το 1911. | Ο αριθμός των καταγεγραμμένων εκρήξεων λέβητα στις Ηνωμένες Πολιτείες μεταξύ 1880 και 1890. |
| Ο αριθμός των ανθρακωρύχων που πέθαναν στην έκρηξη σκόνης που έγινε γνωστή ως η καταστροφή του ορυχείου Courrières στη Γαλλία το 1906. | Το πρόστιμο για παραβιάσεις ασφαλείας που κατέβαλε ο ιδιοκτήτης του Senghenydd Colliery στην Ουαλία μετά από έκρηξη που σκότωσε 439 ανθρακωρύχους το 1913. |
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυτό ήταν το ποσοστό των γυναικών που εργάζονταν σε πέντε μόνο χαμηλά αμειβόμενους τομείς: κλωστοϋφαντουργία, γεωργία, οικιακές υπηρεσίες, λιανικό εμπόριο και ραπτική. |
Μια παγκόσμια ατζέντα για την εργασία
Η εργασία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις πολιτικές ατζέντες σε όλο τον κόσμο, ειδικότερα στις χώρες με έντονη βιομηχανική ανάπτυξη. Υπήρξε ολοένα και μεγαλύτερη κατανόηση του διασυνδεδεμένου χαρακτήρα των αγορών εργασίας και της αναγνώρισης της ανάγκης για παγκόσμια συνεργασία για την προστασία των εργαζομένων και για να παραμείνουν ανταγωνιστικές οι κοινωνικά προηγμένες χώρες στις παγκόσμιες αγορές.
Κοινωνικοί μεταρρυθμιστές: Οι επιχειρηματίες, οι ακαδημαϊκοί, οι πολιτικοί και οι ανθρωπιστές άρχισαν να αναγνωρίζουν την ανάγκη για μιά διεθνή εργατική νομοθεσία. Ένα πρώιμο παράδειγμα αυτής της ώθησης ήταν η Διεθνής Ένωση για την Εργατική Νομοθεσία.
Η Ένωση, που ιδρύθηκε στο Παρίσι το 1900, έθεσε επιτυχώς τη βάση δύο πρώιμων διεθνών συμβάσεων εργασίας, η μία ήταν η απαγόρευση της νυχτερινής εργασίας για τις γυναίκες στη βιομηχανία και η άλλη η απαγόρευση της χρήσης του λευκού φωσφόρου στην παραγωγή σπίρτων.
Ενώ η επίδρασή της Ένωσης περιοριζόταν στην Ευρώπη και η φωνή των εργαζομένων απουσίαζε, η Ένωση ενήργησε ως μια “κρίσιμη εργαστηριακή φάση” για το μελλοντικό έργο της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.
Συνδικαλιστικές οργανώσεις: Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι ενώσεις εργαζομένων άρχισαν να οργανώνονται διασυνοριακά. Η Διεθνής Ομοσπονδία Συνδικάτων ιδρύθηκε στην Κοπεγχάγη το 1901 για να υποστηρίξει την ανάπτυξη των εθνικών συνδικαλιστικών ομοσπονδιών διευκολύνοντας την ανταλλαγή πληροφοριών και την έκδοση βιβλιογραφίας της Ομοσπονδίας.
Η Ομοσπονδία διαλύθηκε κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά επαναφέρθηκε μετά την κήρυξη της ειρήνης, σχηματίζοντας στενούς δεσμούς με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας.
Πόλεμος και Επανάσταση
Το 1919, η Συνθήκη των Βερσαλλιών τερμάτισε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά υπογράφηκε με φόντο τη συνεχιζόμενη επανάσταση και τον εμφύλιο πόλεμο στη Ρωσία και τη διάδοση της κοινωνικής αναταραχής στην Ευρώπη.
Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας και η Κοινωνία των Εθνών ιδρύθηκαν μαζί ως αναπόσπαστο μέρος της ειρηνευτικής διαδικασίας. Αυτό σηματοδότησε την πρώτη προσπάθεια να προωθηθεί η διεθνής συνεργασία δημιουργώντας παγκόσμιες οργανώσεις για την αντιμετώπιση των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων του κόσμου.
Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος: Ο “Μεγάλος Πόλεμος” ήταν η πιο θανατηφόρα σύγκρουση που είχε δει ποτέ ο κόσμος και εκατομμύρια αμάχων υπέφεραν. Οι συνθήκες εργασίας υποβαθμίστηκαν και οι εργατικοί νόμοι αναστέλλονταν συχνά στο όνομα της πολεμικής προσπάθειας. Το 1916, ένα συνδικαλιστικό συνέδριο στο Λιντς ζήτησε τη δημιουργία ενός διεθνούς γραφείου εργασίας.
Επανάσταση στη Ρωσία: Η πτώση του τσαρικού καθεστώτος πραγματοποιήθηκε το 1917 και επήλθε η άνοδος του κόμματος των μπολσεβίκων στη Ρωσία. Η αιματηρή επανάσταση και ο επακόλουθος εμφύλιος πόλεμος προκλήθηκαν από την ακραία φτώχεια και τις άθλιες συνθήκες εργασίας, που επιδεινώθηκαν περαιτέρω από τη φρίκη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η προοπτική μιας παγκόσμιας προλεταριακής επανάστασης προκάλεσε φόβο μεταξύ πολιτικών, εργοδοτών και συνδικαλιστών, επιβεβαιώνοντας την ανάγκη για διεθνή πρότυπα εργασίας και διάλογο με τους εργαζόμενους.
Το καταστατικό της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας
Το πρώτο καταστατικό της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ετοιμάστηκε από την Επιτροπή για τη Διεθνή Εργατική Νομοθεσία κατά τη Διάσκεψη για την Ειρήνη το 1919. Το προοίμιο του καταστατικού καθορίζει τις θεμελιώδεις αρχές του Οργανισμού:
“Η καθολική και διαρκής ειρήνη μπορεί να θεσπιστεί μόνο αν βασίζεται στην κοινωνική δικαιοσύνη”.
“Οι συνθήκες εργασίας που υφίστανται περιλαμβάνουν τέτοια αδικία, δυσκολίες και στέρηση σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, προκαλώντας αναταραχές τόσο μεγάλες ώστε να απειλείται η ειρήνη και η αρμονία του κόσμου. Και επιβάλλεται επειγόντως η βελτίωση αυτών των συνθηκών”.
“Η αποτυχία οποιουδήποτε έθνους να υιοθετήσει ανθρώπινες συνθήκες εργασίας αποτελεί εμπόδιο στην πορεία άλλων εθνών που επιθυμούν να βελτιώσουν τις συνθήκες στις χώρες τους”.
Κοινωνική Δικαιοσύνη
Η κοινωνική δικαιοσύνη και οι ανθρώπινες συνθήκες εργασίας δεν μπορούν να επιτευχθούν, ενώ οι εργαζόμενοι προσπαθούν να ακουστούν οι φωνές τους.
Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας βασίστηκε σε ένα σύστημα που δίνει στις κυβερνήσεις, τους εργοδότες και τους εκπροσώπους των εργαζομένων μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, όπου μπορούν να συζητούν ανοιχτά και να αναπτύσσουν από κοινού τα εργασιακά πρότυπα. Το σύστημα αυτό ονομάζεται τριπαρτισμός και παραμένει το καθοριστικό χαρακτηριστικό του Οργανισμού μέχρι σήμερα.
Tα πρώτα πρότυπα εργασίας
Ο ορισμός των διεθνών προτύπων εργασίας βρίσκεται στο επίκεντρο των εργασιών της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Τα πρότυπα έχουν ως στόχο την προώθηση ευκαιριών για τις γυναίκες και τους άνδρες ώστε να αποκτήσουν αξιοπρεπή εργασία σε συνθήκες ελευθερίας, ισότητας και αξιοπρέπειας. Στα πρώτα δύο χρόνια της ύπαρξής του, η Οργάνωση υιοθέτησε 16 διεθνείς εργασιακές συμβάσεις και 18 συστάσεις.
| Σύµβαση για το ωράριο εργασίας στη βιομηχανία, 1919 (Νο.1)
Η πρώτη Σύμβαση της ΔΟΕ έθεσε όρια στις ώρες εργασίας στη βιομηχανία σε οκτώ ώρες την ημέρα και 48 ώρες την εβδομάδα. Τα όρια του χρόνου εργασίας ήταν ένα από τα κύρια αιτήματα του διεθνούς συνδικαλιστικού κινήματος εδώ και πολλά χρόνια. |
Σύμβαση για την προστασία της μητρότητας, 1919 (Νο. 3)
Μία από τις πρώτες προτεραιότητές της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ήταν να εγκρίνει πρότυπα για την προστασία των γυναικών στην εργασία. Η παρούσα σύμβαση αποσκοπούσε στην εγγύηση βασικής άδειας μετ’ αποδοχών έως και έξι εβδομάδες πριν από τον τοκετό και υποχρεωτικής άδειας μετ’ αποδοχών έξι εβδομάδων μετά τον τοκετό. |
Σύµβαση “περί του κατωτάτου ορίου ηλικίας ση βιομηχανία”, 1919 (Νο.5)
Η παρούσα σύμβαση ήταν το πρώτο διεθνές μέσο όσον αφορά τα δικαιώματα των παιδιών. Ανέφερε ότι τα παιδιά κάτω των 14 ετών δεν μπορούν να εργαστούν σε βιομηχανίες εξόρυξης, παραγωγής, κατασκευής ή μεταφορών. |
| Σύμβαση “περί ανεργίας”, 1919 (Νο.2)
Η Σύμβαση αυτή ήταν η πρώτη απόπειρα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την αντιμετώπιση του ζητήματος της κοινωνικής προστασίας, που υποκινήθηκε εν μέρει από την ανάγκη να επανενταχθούν στο εργατικό δυναμικό οι αποστρατευμένοι στρατιώτες. |
Σύμβαση “περί νυκτερινής εργασίας γυναικών”, 1919 (Νο.4)
Η Σύμβαση αυτή απαγόρευε την απασχόληση των γυναικών μεταξύ 10 μ.μ. και 5 π.μ. Θεωρήθηκε ως ένα σημαντικό μέτρο προστασίας σε μια εποχή όπου η ισότητα των φύλων ήταν ακόμα ένας πολύ μακρινός στόχος. |
Σύμβαση “περί νυκτερινής εργασίας των παιδιών στη βιομηχανία”, 1919 (Νο. 6)
Η παρούσα σύμβαση απαγόρευσε τη νυκτερινή εργασία για τους εργαζόμενους ηλικίας κάτω των 16 ετών, επιτρέποντας το μόνο σε ορισμένες βιομηχανίες και για εργαζόμενους κάτω των 18 ετών. |
Σήμερα, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας έχει 187 κράτη-μέλη. Η επίτευξη της ειρήνης μέσω της κοινωνικής δικαιοσύνης βρίσκεται ακόμα στο επίκεντρο των εργασιών του οργανισμού. Εν όψει της ταχείας παγκοσμιοποίησης και της σοβαρής οικονομικής κρίσης, η Οργάνωση εξακολουθεί να καθοδηγείται από τις ιδρυτικές της αρχές και συνεχίζει να επιβεβαιώνει τη σημασία της στον εικοστό πρώτο αιώνα.
Πηγή: ilo.org
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
Discover more from socialpolicy.gr
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
