Πρόγραμμα “Κοινωνικοπολιτισμική Μάθηση Νέων σε Κοινωνίες με Κινητικότητα (SLYMS)”

Το Πρόγραμμα “Κοινωνικοπολιτισμική Μάθηση Νέων σε Κοινωνίες με Κινητικότητα / Sociocultural Learning for Youth in Mobile Societies” (SLYMS) είναι ένα τριετές ερευνητικό Πρόγραμμα, το οποίο ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2018, χρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υπό την αιγίδα του ERASMUS+ Youth.

Στο Πρόγραμμα συμμετέχουν ως εταίροι Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Δήμοι, ΜΚΟ, προερχόμενοι από τις 3 Ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία).

Το Πρόγραμμα αφορά στους μετακινούμενους κυρίως, πληθυσμούς Νέων προσφυγικής και μεταναστευτικής ροής. Ειδικότερα, επικεντρώνεται ιδιαίτερα, στους νέους πρόσφυγες, καθώς αποτελούν και τη μεγαλύτερη πρόκληση ένταξης στην εποχή μας. Ερευνητικά, στοχεύει στον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός σύγχρονου, λειτουργικού και αποτελεσματικού κοινωνικού μοντέλου ένταξης και συμμετοχικότητας, βασισμένο στις αρχές της πολυπολιτισμικής εκπαίδευσης και την λογική των σύγχρονων κοινών. Στο επίκεντρο του SLYMS βρίσκεται η ενεργητική συμπερίληψη των πληθυσμών σε κινητικότητα (προσβλέποντας στην ανάδυση της ένταξης από τη βάση της κοινότητας που είναι ο Δήμος) αξιοποιώντας την επιστημονική και εκπαιδευτική γνώση και εμπειρία του πεδίου, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες, τις γνώσεις και τις ικανότητες των μετακινούμενων ανθρώπων. Το SLYMS επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει και να επανεφεύρει την διαπολιτισμικότητα, την συμμετοχή στον δημόσιο βίο και την διαμόρφωσης μίας περισσότερο ολιστικής παιδαγωγικής, ικανής να συνεισφέρει ουσιαστικότερα στην οικοδόμηση πλουραλιστικών κοινοτήτων υποδοχής, με χαρακτηριστικά αμοιβαιότητας, συνεργασίας και κατανόησης.

Η υλοποίηση του SLYMS βασίζεται σε ένα δίκτυο κοινωνικών εταίρων, όπως Πανεπιστήμια, σχολεία, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, Ιδρύματα και Δήμοι. Το προτεινόμενο κοινωνιοπολιτισμικό μοντέλο (SLYMS) βασίζεται στις πλούσιες και χρόνιες εμπειρίες καλών πρακτικών των εταίρων, επιχειρώντας να αξιοποιήσει δραστηριότητες κοινωνικής ένταξης, αλληλεγγύης, καθώς και μοντέλα ανθεκτικότητας των σύγχρονων πόλεων και κοινωνιών. Συγκεκριμένα, το SLYMS στηρίζεται σε διάφορες αναγνωρισμένες κοινωνικές και εκπαιδευτικές πρακτικές, όπως οι Γιορτές της Πολυγλωσσίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, Κοζάνης και Λάρισας, τα Καφέ Πολυγλωσσίας καθώς και το πλουραλιστικό εργαλείο Αφύπνισης στις Γλώσσες και τους Πολιτισμούς. Τα μεθοδολογικά μας εργαλεία βασίζονται στο πρωτότυπο εξελικτικό μοντέλο Επιμόρφωσης-Αναστοχασμός-Δράση (A. Moumtzidou,2016). Πρόκειται για ένα μοντέλο συνδιαμόρφωσης επιμορφωτών, θεσμών, πολιτών, μαθητών στη συναντίληψη, σε νέες στάσεις απέναντι στα κοινά, στην ανάδυση και καλλιέργεια μαθησιακών και διαπολιτισμικών δεξιοτήτων καθώς και κοινωνιοδιδακτικών στρατηγικών  ένταξης και προκειμένου να εμπνευστούν εκπαιδευτικοί, θεσμοί και πολίτες, εκδηλώνοντας έναν κριτικό στοχασμό και μία ικανότητα διαχείρισης του πολιτισμικού κεφαλαίου των σύγχρονων μεταβαλλόμενων κοινωνιών.

Η περαιτέρω ανάπτυξη ενός επιμορφωτικού και εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο θα μπορεί να ενσωματώνει αρμονικά τις αξίες, τα γνωστικά σχήματα και τις απαιτήσεις των διαφόρων πολιτισμών και των γλωσσών, είναι πραγματικά ζωτικής σημασίας. Και τούτο, καθώς θα συμβάλλει στο άνοιγμα των σχολικών προγραμμάτων σπουδών, καθώς των κοινωνικών δεξιοτήτων και των διδακτικών και διαπολιτισμικών πρακτικών μίας κοινότητας προς μια περισσότερο περιεκτική, καινοτόμα, κοινωνικά προσιτή και συμμετοχική παιδαγωγική. Σε αυτό το πλαίσιο, επιδιώκουμε τη δημιουργία μίας περισσότερο ευέλικτης εκπαίδευσης, η οποία θα είναι αναστοχαστική, σε εγρήγορση και συνεχή κίνηση.

Επίσης, η ανάδυση νέων δεξιοτήτων από κοινού στους εκπαιδευτές Νέων και η καλλιέργειά τους στη διαπολιτισμική ενσυναίσθηση αφορούν κυρίαρχα το SLYMS. Ειδικότερα, το Πρόγραμμα SLYMS πλαισιώνεται από ερευνητές του πεδίου, ειδικούς της εκπαίδευσης, γλωσσολόγους, εκπαιδευτικούς, κοινωνικούς ανθρωπολόγους, κοινωνιολόγους και κοινωνικούς ψυχολόγους.

Συνοπτικά, οι δράσεις του Προγράμματος SLYMS αποσκοπούν στη:

• Δημιουργία δοκιμασμένων εργαλείων που αναβαθμίζουν το ρόλο των Γιορτών πολυγλωσσίας σε χώρο μη τυπικής και άτυπης μάθησης.
• Αναγνώριση του δήμου και των τοπικών αρχών ως κατάλληλων φορέων μη τυπικής και άτυπης μάθησης, καθώς και μετασχηματισμού των σύγχρονων κοινωνιών από τη βάση.
• Διασύνδεση δήμων της Ε.Ε. με στόχο την Ευρωπαϊκή αναγνώριση του μαθησιακού και ενταξιακού ρόλου των Γιορτών Πολυγλωσσίας μέσα από τη δημιουργία διαδημοτικών γιορτών πολυγλωσσίας.
• Αποτύπωση ενός Κοινού Πλαισίου Αναφοράς για την ένταξη και την εμψύχωση των Νέων καθώς και την ενίσχυση των κοινωνικά εργαζόμενων με Νέους με εργαλεία μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης. Αυτό συμβάλλει σε μια σταθερή δομή βιωσιμότητας και διάχυσης των αποτελεσμάτων του Προγράμματος σε διάφορους τομείς.
• Ανάπτυξη και αξιοποίηση της διαγενεακότητας στα πλαίσια των αλλόφωνων και αλλόγλωσσων κοινοτήτων, πολιτισμικά διάφορων.
• Αξιοποίηση του πολιτισμικού «κεφαλαίου» της πόλης μέσω της διασύνδεσης των κοινοτήτων, των φορέων, των θεσμών, της εκπαίδευσης και του τουρισμού.
• Ανάδειξη των ευάλωτων μετακινούμενων νεανικών πληθυσμών σε συνεργάτες που συμβάλλουν στην ανθεκτικότητα της πόλης, μέσω της γλώσσας και του πολιτισμού τους και της επαφής τους με την τοπική κοινωνία.
• Αξιοποίηση μέσω του εθελοντισμού των Νέων και των Νέων σε κατάσταση ευαλωτότητας προκειμένου να συμμετέχουν σε «έξυπνες» στρατηγικές ένταξης.

Το ερευνητικό πρόγραμμα του SLYMS θα υλοποιηθεί σε σχολεία, σε Κέντρα Φιλοξενίας Προσφύγων, στους Ξενώνες και τα Κέντρα Υποστήριξης Νέων της ΜΚΟ ΑΡΣΙΣ, σε ευάλωτες ομάδες Νέων που υποστηρίζονται από τους κοινωνικά εργαζόμενους στο δρόμο, από εκπαιδευτικά προγράμματα των ΜΚΟ και από τους δήμους.

Επιπλέον, οι εθελοντές του έργου, οι εκπαιδευτικοί, τα μέλη των αλλόφωνων κοινοτήτων, των πολιτιστικών φορέων, των θεσμών, οι φοιτητές, οι εκπαιδευτές των ΜΚΟ, οι πολίτες γενικότερα, οι οποίοι είτε συμμετέχουν στις Γιορτές Πολυγλωσσίας, είτε συμμετέχουν σε κοινωνικά κινήματα καθώς και με την εργασία με τους Νέους και για τους Νέους θα μπορούν να αποκτήσουν ειδική εκπαίδευση μέσω της εκπαίδευσης στα εργαλεία του SLYMS.

Το πρόγραμμα θα αναπτυχθεί σε έξι φάσεις:

1η φάση: Έρευνα, ποσοτική / ποιοτική, η οποία θα επιτρέψει την παραγωγή γνώσεων σχετικά με το πλαίσιο της άτυπης μάθησης και τον ρόλο των κοινωνικών εκδηλώσεων σε λαϊκή βάση (Δήμος), τον πολιτισμό και την ταυτότητα των νέων προσφύγων (αξίες, στάσεις, εμπειρίες, τάσεις, ανάγκες, απαιτήσεις, προσδοκίες και επιθυμίες) στις σημερινές πλουραλιστικές κοινωνίες. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να εξεταστεί ποια γλώσσα θέλουν να μάθουν, ποιες δεξιότητες θέλουν να αναπτύξουν ή να καλλιεργήσουν, αλλά και να εντοπίσουμε την ανάδυση νέων δεξιοτήτων μέσα από τη συμμετοχή των νέων και των εκπαιδευτών/εθελοντών στο μοντέλο ανάπτυξης των Γιορτών Πολυγλωσσίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε δεξιότητες διαπολιτισμικής ευαισθησίας, επικοινωνιακές, κριτικού γραμματισμού προκειμένου να επαναπροσδιοριστούν κυρίαρχοι κοινωνικοί προβληματισμοί σχετικά με τον ρατσισμό, τη μετανάστευση, την πολυπολιτισμικότητα κλπ.
2η φάση: Σχεδιασμός του SLYMS – ομάδα εμπειρογνωμόνων / ερευνητών / έμπειρων εκπαιδευτικών / εκπροσώπων προσφύγων / εργαζομένων για τη νεολαία / μεταφραστών / διαμεσολαβητών. Η αποτύπωση της μάθησης μέσω κοινωνικών εκδηλώσεων η ανακάλυψη οδών άτυπης μάθησης και η ανάπτυξη της πολυπολιτισμικής επίγνωσης σχετικά με ζητήματα ταυτότητας, τα οποία μεταξύ άλλων, σχετίζονται με τη γλώσσα, τη θρησκεία, την ηλικία και το φύλο.
3η φάση: Εφαρμογή των εργαλείων του SLYMS και αξιολόγηση των δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν.
4η φάση: Αναστοχασμός της λειτουργικότητας και των αποτελεσμάτων του Προγράμματος (με τη συμμετοχή των νεανικών εθελοντών / προσφύγων).
5η φάση: Προτάσεις για μεταρρυθμίσεις στην εκπαιδευτική και κοινωνική πολιτική σχετικά με το ρόλο των κοινωνικών εκδηλώσεων στην άτυπη μάθηση, την ένταξη των προσφύγων, στο σχολείο και την πόλη.
6η φάση: Διάδοση – κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, γιορτές, συνέδρια και δημοσιεύσεις.

Στο Πρόγραμμα συμμετέχουν: