Χάινριχ Μπελ: “Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ”

1974, Κολωνία. Η Καταρίνα Μπλουµ µια νεαρή γυναίκα, που εργάζεται ως οικιακή βοηθός στο σπίτι ενός δικηγόρου, ζει ήσυχα ώσπου ένα τυχαίο γεγονός ανατρέπει την καθημερινότητά της, διαταράσσει την ισορροπία της και την οδηγεί στο έγκλημα. Έγκλημα εκδίκησης, έγκλημα τιμής.

Όλα αρχίζουν όταν σ’ ένα αποκριάτικο πάρτι η Καταρίνα γνωρίζεται µε τον Λούντβιχ,  και στη συνέχεια περνά τη νύχτα μαζί του. Πρόκειται για µια εφήμερη γνωριμία. Η Καταρίνα δεν γνωρίζει ότι η Αστυνομία καταζητεί τον Λούντβιχ, αλλά το επόμενο πρωί οι αστυνομικοί εισβάλλουν σπίτι της μαζί µε τους γραφιάδες των σκανδαλοθηρικών εφημερίδων. Η Καταρίνα βοηθάει τον Λούντβιχ να διαφύγει και στη συνέχεια τη συλλαμβάνουν, την ανακρίνουν, τη φωτογραφίζουν – τη σέρνουν στη λάσπη.

Καθώς η ιστορία της νεαρής γυναίκας ξετυλίγεται, αποκαλύπτεται ένα πανόραμα ανθρώπινων σχέσεων και κινήτρων, η κοινωνική πραγματικότητα ως ένας λαβύρινθος ανάμεσα στην αλήθεια και την επινόηση.

«Το ζήτημα που απασχολεί τον συγγραφέα είναι πώς η υποψία, ακόμα κι αν δεν επιβεβαιωθεί, μπορεί να αποκλείσει το άτομο από την κοινωνία: η Καταρίνα παίρνει απειλητικά γράμματα· δέχεται απειλητικά τηλεφωνήματα – χάνει τη φωνή της μαζί µε το τεκμήριο της αθωότητας. Αναρωτιέμαι πώς θα αισθανόταν ο Χάινριχ Μπελ σήμερα: η ψευδολογία, η συκοφαντία, τα fake news, ο συνδυασμός παραπληροφόρησης και λαϊκής ψυχαγωγίας, η αισθητική του tabloid δεν µας εντυπωσιάζουν. Και η Γερμανία δείχνει να έχει ξεχάσει τα εγκλήματά της εναντίον της ανθρωπότητας. Η αγανάκτηση του Μπελ για το αγελαίο πνεύμα είναι, στην πραγματικότητα, αγανάκτηση για την ιστορία της Γερμανίας: οι «μάρτυρες» στην «Καταρίνα» ολισθαίνουν από την υπερβολή στο ψέμα· µια ακόμα εκδήλωση κομφορμισμού που έχει σημαδέψει τη χώρα του: προπαγάνδα, δημαγωγία, ξεπουλημένες φυλλάδες· νόμος της ζούγκλας: ο δυνατότερος μπορεί να σε κάνει κομμάτια.»

Από τον πρόλογο της Σώτης Τριανταφύλλου

«Όταν µε ρωτούν πώς ή γιατί γράφω αυτό ή το άλλο, έρχομαι πάντα σε δύσκολη θέση. Θα ήθελα πολύ να προσφέρω τόσο σ’ αυτόν που µε ρωτάει όσο και στον εαυτό µου µια διεξοδική απάντηση αλλά ποτέ δεν το καταφέρνω. Δεν μπορώ να ανασυνθέσω το πλαίσιο της δημιουργίας καθ’ ολοκληρίαν, ωστόσο μακάρι να μπορούσα, ώστε τουλάχιστον η δική µου λογοτεχνία να γίνει µια διαδικασία λιγότερο μυστηριώδης και περισσότερο απτή, σαν να φτιάχνεις γέφυρες και να ψήνεις ψωμί».

Χάινριχ Μπελ (1917-1985)

Έγραψαν για το βιβλίο:

Είναι τέτοια η δύναμη των πεποιθήσεων του Μπελ, τέτοια η διαύγεια της οπτικής του και η ακρίβεια της απαλλαγμένης από συναισθηματισμούς πρόζας του, ώστε σε λίγες µόνο σελίδες μάς δίνει την αδιάψευστη αλλά πικρή γεύση της αλήθειας που θα καίει για καιρό τον ουρανίσκο µας.

Sunday Times

Ένα θαύμα συμπύκνωσης και ειρωνείας.

Sunday Telegraph

Χάινριχ Μπελ

Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ

Μετάφραση: Δημήτρης Δημοκίδης

Υπεύθυνος σειράς: Δημήτρης Στεφανάκης

Κατηγορία: Ξένη Λογοτεχνία

Σειρά: Μεγάλες αφηγήσεις

(ISBN: 978-618-03-1701-5, Εξώφυλλο: Μαλακό,

Σχήμα: 14×20,5, Σελίδες: 208, Τιμή: 15,50 €)

Τίτλος πρωτοτύπου: Die verlorene Ehre der Katharina Blum oder:

Wie Gewalt entstehen und wohin sie führen kann

Χρόνος έκδοσης: Απρίλιος 2019

Περισσότερα για το βιβλίο: metaixmio.gr

Ο Heinrich Böll (Χάινριχ Μπελ) γεννήθηκε στην Κολωνία το 1917. Γόνος οικογένειας καθολικών, μεγάλωσε με αντιμιλιταριστικές αρχές κι έμαθε να μισεί τον ναζισμό. Όμως, αναγκάστηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία από το 1939 ως το 1945 και κατέληξε αιχμάλωτος πολέμου των Συμμάχων. Το 1945 επέστρεψε στην Κολωνία και σύντομα καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους γερμανούς συγγραφείς της μεταπολεμικής γενιάς. Δημοσίευσε τα πρώτα του διηγήματα το 1947 και μεταξύ άλλων ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Μπιλιάρδο στις εννιάμισι (1959), Οι απόψεις ενός κλόουν (1963), Το τέλος ενός υπηρεσιακού ταξιδιού (1966), Ομαδικό πορτρέτο με μία κυρία (1971) κ.ά. Κεντρική θέση στο έργο του είχε η ανάληψη ή μη της προσωπικής ευθύνης του ατόμου, ενώ εξέφραζε την αντιπολεμική, αντικομφορμιστική στάση του μέσα από την αυστηρή του πρόζα και τη δηκτική σατιρική του πένα. Θεωρείται η φωνή της συνείδησης της μεταπολεμικής γερμανικής κοινωνίας, καθώς διερμήνευσε την εμπειρία των Γερμανών από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολέμιος του ΝΑΤΟ αλλά και του σοβιετικού καθεστώτος, σοσιαλδημοκράτης και ειρηνιστής, ήταν στόχος δριμύτατων επικρίσεων από τους συντηρητικούς κύκλους, παρά την αναγνώρισή του. Για το έργο του τιμήθηκε μεταξύ άλλων το 1967 με το βραβείο Büchner και το 1972 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Διετέλεσε πρόεδρος του PEN-Club της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας καθώς και του αντίστοιχου διεθνούς. Πέθανε στις 16 Ιουλίου 1985.