Τα βασανιστήρια επιδιώκουν την εξολόθρευση της προσωπικότητας του θύματος και αρνούνται την εγγενή αξιοπρέπεια του ανθρώπου. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει καταδικάσει τα βασανιστήρια ως βάρβαρες πράξεις που διαπράττονται από τους ανθρώπους εις βάρος των συνανθρώπων τους.
Τα βασανιστήρια αποτελούν εκληματική πράξη βάσει του διεθνούς δικαίου. Σύμφωνα με όλες τις σχετικές πράξεις, απαγορεύονται ολοκληρωτικά και δεν δικαιολογούνται υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Η απαγόρευση αυτή αποτελεί μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου, πράγμα που σημαίνει ότι είναι δεσμευτική για όλα τα μέλη της διεθνούς κοινότητας, ανεξάρτητα από το αν ένα κράτος έχει επικυρώσει διεθνείς συνθήκες στις οποίες τα βασανιστήρια απαγορεύονται ρητά. Η συστηματική και διαδεδομένη πρακτική των βασανιστηρίων συνιστά έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Στις 12 Δεκεμβρίου 1997, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ανακήρυξε την 26η Ιουνίου Διεθνής Ημέρα για την υποστήριξη των θυμάτων βασανιστηρίων, με σκοπό την πλήρη εξάλειψη των βασανιστηρίων και την αποτελεσματική λειτουργία της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων και Άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 26 Ιουνίου 1987.
Κέντρα αποκατάστασης και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο γιορτάζουν τη Διεθνή Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών για την υποστήριξη των θυμάτων βασανιστηρίων στις 26 Ιουνίου κάθε έτους. Η μέρα χρησιμεύει ως υπενθύμιση στους ανθρώπους ότι τα βασανιστήρια είναι έγκλημα. Η εκδήλωση αυτή δίνει σε όλους την ευκαιρία να ενωθούν και να εκφράσουν τις απόψεις τους κατά των ανθρώπινων βασανιστηρίων.
Οργανισμοί, όπως το Διεθνές Συμβούλιο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων και η Διεθνής Αμνηστία, έχουν διαδραματίσει ενεργό ρόλο στην οργάνωση εκδηλώσεων σε όλο τον κόσμο για την προώθηση της ημέρας. Οι δραστηριότητες μπορούν να περιλαμβάνουν: εκθέσεις φωτογραφίας, διανομή αφισών και άλλου υλικού για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των πολιτών για θέματα που σχετίζονται με τα ανθρώπινα βασανιστήρια, τηλεοπτικές διαφημίσεις και άλλα.
To Δικαίωμα Aποκατάστασης είναι το θέμα της φετινής εκστρατείας. Στο τέλος του 2012, η Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων δημοσίευσε ένα Γενικό Σχόλιο για το άρθρο 14 της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων, η οποία αναφέρει: “Κάθε Κράτος Μέλος θα πρέπει να διασφαλίζει στο νομικό του σύστημα πως ένα θύμα μιας πράξης βασανιστηρίων επιτυγχάνει την αποκατάσταση του και έχει αδιαμφισβήτητο δικαίωμα σε δίκαιη και επαρκή αποζημίωση, συμπεριλαμβανομένων των μέσων για την πληρέστερη δυνατή αποκατάσταση του.”
Το Γενικό Σχόλιο της επιτροπής του ΟΗΕ κατά των βασανιστηρίων διευκρίνισε σημεία του άρθρου 14, δηλαδή ότι η αποκατάσταση θα πρέπει να είναι ολιστική, ότι τα κράτη έχουν μια οικονομική υποχρέωση ανεξάρτητα από τους πόρους που διατίθενται, ότι πρέπει να είναι προσβάσιμες στο συντομότερο δυνατό σημείο μετά τα βασανιστήρια, και ότι τα θύματα βασανιστηρίων έχουν το δικαίωμα να επιλέγουν τον πάροχο αποκατάστασης τους, είτε πρόκειται για μη κυβερνητικές οργανώσεις είτε για κρατικές υπηρεσίες.
Ωστόσο, ενώ το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει σε όλα τα θύματα βασανιστηρίων το δικαίωμα αποκατάστασης, αυτό δυστυχώς δεν είναι πάντα μια πραγματικότητα. Ως εκ τούτου, η Παγκόσμια Ημέρα Υποστήριξης των Θυμάτων Βασανιστηρίων 2013, θέλει να επιστήσει την προσοχή στο γεγονός πως τα θύματα των βασανιστηρίων έχουν αυτό το δικαίωμα – Δικαίωμα Αποκατάστασης – και ότι η υποστήριξη των θυμάτων βασανιστηρίων σημαίνει την παροχή πλήρης αποκατάστασης όσο το δυνατόν, μέσα από μια ολιστική προσέγγιση που περιλαμβάνει ιατρικές, ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες, καθώς και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη και επανόρθωση.
www.un.org, timeanddate.com, www.irct.org