Αφγανιστάν: Η Ασφυκτική Καταστολή των Ταλιμπάν καταστρέφει τη ζωή των γυναικών και των κοριτσιών

– Γυναίκες διαδηλώτριες κρατούνται, εξαφανίζονται βίαια και βασανίζονται

– Γυναίκες και κορίτσια παρασύρονται σε συλλήψεις και κρατούνται για «ηθική διαφθορά»

– Τεράστια αύξηση των παιδικών, των πρόωρων και των αναγκαστικών γάμων

Η ζωή των γυναικών και των κοριτσιών στο Αφγανιστάν καταστρέφεται λόγω της καταστολής των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους από τους Ταλιμπάν, αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία σε νέα έκθεση.

Από τότε που ανέλαβαν τον έλεγχο της χώρας τον Αύγουστο του 2021, οι Ταλιμπάν έχουν παραβιάσει τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών στην εκπαίδευση, την εργασία και την ελεύθερη μετακίνηση, έχουν αποδεκατίσει το σύστημα προστασίας και υποστήριξης όσων διαφεύγουν από την ενδοοικογενειακή βία, έχουν θέσει υπό κράτηση γυναίκες και κορίτσια για μικρές παραβιάσεις κανόνων που εισάγουν διακρίσεις, ενώ έχουν συμβάλει στην αύξηση των ποσοστών των παιδικών, των πρόωρων και των αναγκαστικών γάμων στο Αφγανιστάν.

Η έκθεση με τίτλο «Θάνατος σε αργή κίνηση: Γυναίκες και κορίτσια υπό την κυριαρχία των Ταλιμπάν» αποκαλύπτει επίσης πώς οι γυναίκες που διαμαρτυρήθηκαν ειρηνικά κατά αυτών των καταπιεστικών κανόνων απειλήθηκαν, συνελήφθησαν, κρατήθηκαν, βασανίστηκαν και εξαφανίστηκαν βίαια.

«Λιγότερο από έναν χρόνο μετά την κατάληψη του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν, οι δρακόντειες πολιτικές τους στερούν από εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια το δικαίωμά τους να ζήσουν μια ασφαλή, ελεύθερη και ολοκληρωμένη ζωή», δήλωσε η Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Στο σύνολό τους, αυτές οι πολιτικές αποτελούν ένα σύστημα καταπίεσης που κάνει διακρίσεις εις βάρος των γυναικών και των κοριτσιών σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Κάθε καθημερινή λεπτομέρεια –αν πηγαίνουν στο σχολείο, αν και πώς εργάζονται, αν και πώς βγαίνουν από το σπίτι– ελέγχεται και περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό.

«Αυτή η ασφυκτική καταστολή κατά του γυναικείου πληθυσμού του Αφγανιστάν αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Η διεθνής κοινότητα πρέπει επειγόντως να απαιτήσει από τους Ταλιμπάν να σεβαστούν και να προστατεύσουν τα δικαιώματα των γυναικών και των κοριτσιών».

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τους Ταλιμπάν να εφαρμόσουν σημαντικές αλλαγές πολιτικής και μέτρα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών. Οι κυβερνήσεις και οι διεθνείς οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών-μελών του ΟΗΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, πρέπει επειγόντως να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν μια ισχυρή και συντονισμένη στρατηγική που θα πιέζει τους Ταλιμπάν να φέρουν αυτές τις αλλαγές.

Η ασφυκτική καταστολή κατά του γυναικείου πληθυσμού του Αφγανιστάν αυξάνεται μέρα με τη μέρα.

Agnès Callamard, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας

Οι ερευνήτριες/-ητές της Διεθνούς Αμνηστίας επισκέφτηκαν το Αφγανιστάν τον Μάρτιο του 2022. Η συνεκτική έρευνα διεξήχθη από τον Σεπτέμβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022 και περιλαμβάνει συνεντεύξεις με 90 Αφγανές γυναίκες και 11 κορίτσια, ηλικίας μεταξύ 14 και 74 ετών, που ζουν σε 20 από τις 34 επαρχίες του Αφγανιστάν.

Κράτηση και βασανιστήρια ειρηνικών διαδηλωτριών

Από τον Αύγουστο του 2021, που ανέλαβαν τον έλεγχο του Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν είναι οι ντε φάκτο αρχές της χώρας. Παρά τις αρχικές δημόσιες δεσμεύσεις για την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, οι Ταλιμπάν εφάρμοσαν πολιτικές συστηματικών διακρίσεων που παραβιάζουν τα δικαιώματά τους.

Οι γυναίκες και τα κορίτσια σε όλο το Αφγανιστάν αντέδρασαν σε αυτή την καταστολή με ένα κύμα διαμαρτυριών. Σε απάντηση, οι Ταλιμπάν στοχοποίησαν τις διαδηλώτριες με παρενοχλήσεις και κακοποιήσεις, αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις, σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια.

Η Διεθνής Αμνηστία πήρε συνέντευξη από διαδηλώτρια που συνελήφθη και κρατήθηκε για αρκετές ημέρες το 2022. Περιγράφοντας πώς τη μεταχειρίστηκαν κατά την κράτηση, είπε στη Διεθνή Αμνηστία: «[Οι φρουροί των Ταλιμπάν] έρχονταν συνεχώς στο δωμάτιό μου και μου έδειχναν φωτογραφίες της οικογένειάς μου. Επαναλάμβαναν συνεχώς… “Μπορούμε να τους σκοτώσουμε, όλους τους, και δεν θα μπορείς να κάνεις τίποτα… Μην κλαις, μην κάνεις σκηνή. Αφού διαμαρτυρήθηκες, θα έπρεπε να περιμένεις μέρες σαν κι αυτή”».

Περιέγραψε επίσης ότι ξυλοκοπήθηκε σκληρά: «Κλείδωσαν την πόρτα. Άρχισαν να μου φωνάζουν… [Ένα μέλος των Ταλιμπάν] είπε: “Είσαι κακιά γυναίκα… Η Αμερική δεν μας δίνει τα χρήματα εξαιτίας σας, σκύλες”… Μετά με κλότσησε. Ήταν τόσο δυνατό που τραυματίστηκε η πλάτη μου και κλότσησε και το πιγούνι μου… Ακόμη νιώθω τον πόνο στο στόμα μου. Πονάει κάθε φορά που θέλω να μιλήσω».

Δύο γυναίκες δήλωσαν ότι μετά την ανάρτηση φωτογραφιών με τα τραύματα συνδιαδηλώτριας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα μέλη των Ταλιμπάν ανέπτυξαν μια νέα στρατηγική για να τις εμποδίσουν να δείξουν δημόσια τα τραύματά τους.

Μία από τις γυναίκες δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Μας χτύπησαν στο στήθος και ανάμεσα στα πόδια. Μας το έκαναν αυτό για να μην μπορούμε να το δείξουμε στον κόσμο. Ένας στρατιώτης που περπατούσε δίπλα μου με χτύπησε στο στήθος και μου είπε: “Μπορώ να σε σκοτώσω τώρα και κανείς δεν θα πει τίποτα”. Αυτό συνέβαινε κάθε φορά που βγαίναμε έξω: Μας προσέβαλλαν – σωματικά, λεκτικά και συναισθηματικά».

Οι κρατούμενες διαδηλώτριες είχαν ανεπαρκή πρόσβαση σε φαγητό, νερό, εξαερισμό, προϊόντα υγιεινής και υγειονομική περίθαλψη. Για να εξασφαλίσουν την απελευθέρωσή τους, οι γυναίκες αναγκάστηκαν να υπογράψουν συμφωνίες ότι οι ίδιες και τα μέλη της οικογένειάς τους δεν θα διαμαρτυρηθούν ξανά, ούτε θα μιλήσουν δημόσια για τις εμπειρίες τους από την κράτηση.

Αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση, μεταξύ άλλων για «ηθική διαφθορά»

Σύμφωνα με τέσσερις καταγγέλλουσες από κέντρα κράτησης που διοικούν οι Ταλιμπάν, οι Ταλιμπάν συλλαμβάνουν και κρατούν όλο και περισσότερο γυναίκες και κορίτσια για μικρές παραβιάσεις των πολιτικών διακρίσεων που εφαρμόζουν, όπως ο κανόνας της απαγόρευσης της δημόσιας εμφάνισης χωρίς mahram [άντρα συνοδό] ή με άνδρα που δεν πληροί τις προϋποθέσεις για mahram. Οι συλληφθείσες κατηγορούνται συνήθως για το διφορούμενο «έγκλημα» της «ηθικής διαφθοράς».

Ένα μέλος του προσωπικού της φυλακής εξήγησε: «Μερικές φορές φέρνουν τα αγόρια και τα κορίτσια από την καφετέρια… [Ή] αν δουν μια γυναίκα που δεν είναι με mahram, μπορεί να συλληφθεί… Παλαιότερα τέτοιου είδους περιπτώσεις δεν υπήρχαν στη φυλακή… Οι αριθμοί αυξάνονται κάθε μήνα». Μια φοιτήτρια πανεπιστημίου, η οποία συνελήφθη το 2022, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι την απείλησαν και την ξυλοκόπησαν αφού συνελήφθη με κατηγορίες που σχετίζονται με τους περιορισμούς του mahram.

Είπε ότι τα μέλη των Ταλιμπάν «άρχισαν να μου κάνουν ηλεκτροσόκ… στον ώμο, στο πρόσωπο, στο λαιμό, όπου μπορούσαν… Με αποκαλούσαν πόρνη [και] σκύλα… Αυτός που κρατούσε το όπλο είπε: “Θα σε σκοτώσω και κανείς δεν θα μπορέσει να βρει το πτώμα σου”».

Οι πληροφοριοδότριες/-τες δήλωσαν ότι οι επιζώσες έμφυλης βίας, που ζούσαν προηγουμένως σε καταφύγια ή προσπάθησαν να διαφύγουν από την κακοποίηση μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, φυλακίζονται τώρα σε κέντρα κράτησης. Ένα από τα μέλη του προσωπικού δήλωσε: «Ορισμένες ήρθαν προσεγγίζοντας τους ίδιους τους Ταλιμπάν και ρωτώντας: “Πού είναι το καταφύγιό σας;” [Οι Ταλιμπάν] δεν είχαν χώρο, οπότε κατέληξαν στη φυλακή».

Αυτές οι γυναίκες και τα κορίτσια έχουν υποστεί απομόνωση, ξυλοδαρμούς και άλλες μορφές βασανιστηρίων και έχουν αναγκαστεί να υπομείνουν απάνθρωπες συνθήκες, όπως υπερπληθυσμό και ανεπαρκή πρόσβαση σε φαγητό, νερό και θέρμανση κατά τους χειμερινούς μήνες.

Παιδικοί, πρόωροι και αναγκαστικοί γάμοι

Σύμφωνα με την έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας, που επιβεβαιώνεται από εθνικές και διεθνείς οργανώσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται στο Αφγανιστάν, τοπικές/-ούς ακτιβίστριες/-ιστές και άλλους εμπειρογνώμονες, τα ποσοστά των παιδικών, των πρόωρων και των αναγκαστικών γάμων στο Αφγανιστάν αυξάνονται κατακόρυφα υπό την κυριαρχία των Ταλιμπάν. Οι βασικοί αιτιολογικοί παράγοντες για την αύξηση αυτή περιλαμβάνουν την οικονομική και ανθρωπιστική κρίση, την έλλειψη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών προοπτικών για τις γυναίκες και τα κορίτσια, τις οικογένειες που αναγκάζουν τις γυναίκες και τα κορίτσια να παντρευτούν μέλη των Ταλιμπάν και τα μέλη των Ταλιμπάν που αναγκάζουν τις γυναίκες και τα κορίτσια να τους παντρευτούν.

Η Stephanie Sinclair, διευθύντρια της Too Young to Wed, μιας οργάνωσης που ασχολείται με τους γάμους παιδιών, τους πρώιμους και τους αναγκαστικούς γάμους, εξήγησε: «Στο Αφγανιστάν είναι εξαιρετικά κακές οι συνθήκες όσον αφορά τους παιδικούς γάμους. Έχεις μια πατριαρχική κυβέρνηση, πόλεμο, φτώχεια, ξηρασία, κορίτσια εκτός σχολείου, με όλους αυτούς τους παράγοντες σε συνδυασμό, ξέραμε ότι οι παιδικοί γάμοι παιδιών θα έφταναν στα ύψη».

Η Khorsheed*, 35χρονη γυναίκα από κεντρική επαρχία του Αφγανιστάν, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η οικονομική κρίση την ανάγκασε να παντρέψει τη 13χρονη κόρη της με έναν 30χρονο γείτονά της τον Σεπτέμβριο του 2021, με αντάλλαγμα προίκα 60.000 αφγανικών (περίπου 670 δολάρια ΗΠΑ). Είπε ότι, μετά τον γάμο της κόρης της, ένιωσε ανακούφιση και πρόσθεσε: «Δεν θα πεινάει πια».

Η Khorsheed δήλωσε ότι σκεφτόταν επίσης να παντρέψει τη 10χρονη κόρη της, αλλά δίσταζε να το κάνει, καθώς ήλπιζε ότι αυτή η κόρη θα μπορούσε να προσφέρει στην οικογένεια στο μέλλον. Εξήγησε: «Ήθελα να σπουδάσει περισσότερο. Θα μπορούσε να διαβάζει και να γράφει, να μιλάει αγγλικά και να κερδίζει… Έχω την ελπίδα ότι αυτή η κόρη θα γίνει κάτι και θα στηρίξει την οικογένεια. Φυσικά, αν δεν ανοίξουν το σχολείο, θα πρέπει να την παντρέψω».

Έλλειψη πρόσβασης στην εκπαίδευση

Οι Ταλιμπάν συνεχίζουν να εμποδίζουν τη συντριπτική πλειονότητα των κοριτσιών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση. Η προγραμματισμένη επιστροφή τους στα σχολεία στις 23 Μαρτίου 2022 ήταν βραχύβια. Αργότερα την ίδια ημέρα, οι Ταλιμπάν έστειλαν τα κορίτσια στο σπίτι τους, επικαλούμενοι ένα «τεχνικό ζήτημα» που αφορούσε τις στολές τους. Τέσσερις μήνες αργότερα, οι Ταλιμπάν συνεχίζουν να αρνούνται την πρόσβαση των κοριτσιών στην εκπαίδευση.

Η Fatima*, 25χρονη καθηγήτρια λυκείου με έδρα την επαρχία Nangarhar, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Αυτά τα νεαρά κορίτσια ήθελαν απλώς να έχουν ένα μέλλον και τώρα δεν βλέπουν κανένα μέλλον μπροστά τους».

Σε πανεπιστημιακό επίπεδο, η παρενόχληση των φοιτητριών από τους Ταλιμπάν, καθώς και οι περιορισμοί στη συμπεριφορά, το ντύσιμο και τις ευκαιρίες των φοιτητριών, έχει δημιουργήσει ένα ανασφαλές περιβάλλον όπου οι φοιτήτριες μειονεκτούν συστηματικά. Πολλές φοιτήτριες είτε έχουν σταματήσει πλέον να φοιτούν είτε έχουν αποφασίσει να μην εγγραφούν καθόλου στο πανεπιστήμιο.

Η Brishna*, 21χρονη φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καμπούλ, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «[Οι] φρουροί έξω από το πανεπιστήμιο μας φωνάζουν και μας λένε: “Φτιάξτε τα ρούχα σας, το μαντίλι σας… Γιατί φαίνονται τα πόδια σας;”… [Ο] επικεφαλής του τμήματός μας ήρθε στην τάξη μας και μας είπε: “Να είστε προσεκτικές, μπορούμε να σας προστατεύσουμε μόνο όταν είστε μέσα στο κτίριο της σχολής… Αν μέλη των Ταλιμπάν προσπαθήσουν να σας βλάψουν ή να σας παρενοχλήσουν, δεν θα μπορέσουμε να τα σταματήσουμε”».

Ευθύνη της διεθνούς κοινότητας

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τη διεθνή κοινότητα να επιβάλει στους Ταλιμπάν τις συνέπειες των πράξεών τους και της συμπεριφοράς τους, μέσα από στοχευμένες κυρώσεις ή απαγορεύσεις ταξιδιών που θα εφαρμοστούν μέσω ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ή να χρησιμοποιήσει άλλες μορφές πίεσης που μπορούν να καταστήσουν τους Ταλιμπάν υπόλογους για τη μεταχείριση των γυναικών και των κοριτσιών χωρίς να βλάψουν τον αφγανικό λαό.

«Οι Ταλιμπάν στερούν σκόπιμα τα ανθρώπινα δικαιώματα εκατομμυρίων γυναικών και κοριτσιών και τις υποβάλλουν σε συστηματικές διακρίσεις», δήλωσε η Agnès Callamard.

«Αν η διεθνής κοινότητα δεν δράσει, θα εγκαταλείψει τις γυναίκες και τα κορίτσια στο Αφγανιστάν και θα υπονομεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα παντού».

Πηγή: amnesty.gr