Φρίντριχ Νίτσε – “Ανθρώπινο Πολύ Ανθρώπινο”

“Να γιατί οι πραγματικοί αναγνώστες των γνωμικών παίρνουν απο αυτά μια ευχαρίστηση σχεδόν ασήμαντη, με γεύση μόλις ικανοποιητική, ώστε να γεμίζουν το στόμα τους με τρόπο που θυμίζει εκείνους που εξετάζουν εμπορεύματα. Αυτοί είναι άτομα που επαινούν επειδή δεν ξέρουν να αγαπούν, πρόθυμα στον κολακευτικό θαυμασμό αλλά ακόμη πιο πρόθυμα στη φυγή”   Friedrich Nietzsche

Η επιλογή αυτού του οξύμωρου σημείου απο κειμένο του Νίτσε, δεν είναι τυχαία, αφού το δεύτερο μέρος του βιβλίου του “Ανθρώπινο πολύ Ανθρώπινο” συγκεντρώνει ανάμικτες γνώμες και αποφθέγματα του ίδιου. Η διαφορά των λοιπών αποφθεγμάτων με του Γερμανού Φιλοσόφου έγκειται στο γεγονός πως ο αναγνώστης δεν μπορεί να πάρει απο αυτά μια ικανοποιητική γεύση, ούτε να τα εξετάσει ως εμπορεύματα. Ο γραπτός λόγος του Νίτσε “απαιτεί” την απόλυτη κατανόηση η οποία αναγκαστικά θα περάσει μέσα απο βαθιά σκέψη και περισυλλογή για να καταλήξει -εάν καταλήξει- να αποδώσει ευχαρίστηση αλλά και δυσαρέσκεια μπροστά στην αποκάλυψη του βαθύτερου ανθρώπινου, πολύ ανθρώπινου εαυτού μας. Σίγουρα πρόκειται για μια χρονοβόρα διαδικασία, αλλά και επίπονη, που δίνει τους καρπούς της σε  μακρύτερο χρόνο, αλλά πρόκειται για καρπούς που παρά την συγκομιδή τους απο το δέντρο της γνώσης έχουν την ιδιότητα να μην σαπίζουν ποτέ…. – Ελένη Τομπέα

“Μπορούμε να αμφιβάλλουμε αν ένας μεγάλος ταξιδιώτης έχει βρει σημείο στον κόσμο με πιο άσχημες πλευρές απ΄όσο πάνω στο ανθρώπινο πρόσωπο”.

“Εκείνος που βλέπει λίγο, βλέπει πάντα πολύ λίγο. Εκείνος που ακούει άσχημα, ακούει πάντα, κάτι παραπάνω”.

“Κοινή γνώμη – Ατομική Αβουλία”

“Οι πεποιθήσεις είναι πιο επικύνδυνοι εχθροί της αλήθειας απ’όσο τα ψέματα”.

“Ο συνηθισμένος άνθρωπος είναι θαρραλέος και άτρωτος, όπως ένας ήρωας, όταν δεν βλέπει τον κίνδυνο, όταν δεν έχει μάτια για αυτόν. Αντίθετα ο ήρωας δεν προσφέρει τίποτα τρωτό παρά τη ράχη του: εκεί όπου δεν έχει μάτια”.

“Εκείνος που δε ξέρει να βάζει τις ιδέες του στον πάγο δεν πρέπει να εμπλέκεται στη ζέστη της συζήτησης”.

“Είναι προνόμιο του μεγαλείου να παρέχει πολλή ευτυχία μέσα απο μικρά χαρίσματα”.

“Η φλόγα δεν είναι τόσο λαμπερή για την ίδια όσο για τους άλλους που φωτίζει: το ίδιο συμβαίνει με τον σοφό”.

“Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να κάνουν τη ζωή οδυνηρή για τους άλλους ανθρώπους, δίχως άλλο λόγο, παρά για να ανακουφίσουν, σύμφωνα με τη δική τους συνταγή. Αυτό πρεσβεύει για παράδειγμα ο Χριστιανισμός”.

“Η ημιμάθεια θριαμβεύει πιο εύκολα απ΄όσο η απόλυτη γνώση: βλέπει τα πράγματα πιο απλά απ’όσο είναι και γι’αυτό, δίνει μια ιδέα γι’αυτά πιο κατανοητή  και πιο πειστική”.

“Η αδιαλλαξία της σκέψης είναι, συχνά, η ένδειξη μια εσωτερικής, ανήσυχης διάθεσης που αναζητά να ταραχθεί”.

“Οι νέοι άνθρωποι αγαπούν το ενδιαφέρον  και το μοναδικό, αδιάφορα ως πιο σημείο είναι αληθινό ή ψεύτικο. Τα πιο ώριμα πνεύματα αγαπούν, απο την αλήθεια, εκείνο που είναι το πιο ενδιαφέρον και μοναδικό σε αυτή. Τέλος, τα εντελώς ώριμα μυαλά αγαπούν την αλήθεια ακόμη και μέσα στα πράγματα όπου φαίνεται γυμνή και απλή και προκαλεί στον χυδαίο άνθρωπο πλήξη επειδή έχουμε παρατηρήσει ότι η αλήθεια συνηθίζει να λέει ότι πιο εξυψωμένο κατέχει σε πνεύμα, με το ύφος της απλότητας”.

“Όπως ακριβώς οι κακοί ποιητές, στο δεύτερο μέρος των στίχων, ψάχνουν ιδέες για τη ρίμα, όμοια οι άνθρωποι, στο δεύτερο μέρος της ζωής, γίνονται πιο ανήσυχοι, συνηθίζουν να αναζητούν τις πράξεις, τις καταστάσεις, τις σχέσεις που πλαισιώνουν με αυτές την προηγούμενη ζωή τους, έτσι που εξωτερικά, όλα είναι σε συμφωνία αλλά η ζωή τους δεν κυριαρχείται πια και πάντα εκ νέου, καθορίζεται απο μια δυνατή σκέψη, αντικαθίσταται απο την πρόθεση να βρεθεί η ρίμα”.

“Τι είναι λοιπόν η αγάπη, αν δεν είναι να καταλαβαίνεις και να χαίρεσαι, βλέποντας κάποιον άλλο να ζει, να ενεργεί και να αισθάνεται μ’ένα διαφορετικό και αντίθετο απο το δικό σου τρόπο; Για να ενώσει η αγάπη τα αντίθετα μέσα στη χαρά, δεν πρέπει να τα καταργήσει και να τα αρνηθεί. Ακόμη και η αγάπη για τον εαυτό σου έχει ως μια αμετάβλητη δυαδικότητα (ή μια πολλαπλότητα) σ’ένα μόνο πρόσωπο”.

“Η μητέρα της υπερβολής δεν είναι η χαρά αλλά η απουσία της χαράς”.

“Η πίστη στην αλήθεια αρχίζει με την αμφιβολία στο θέμα όλων των “αληθειών” στις οποίες έχουμε πιστέψει έως τώρα”.

“Δεν γνωρίζουμε αν έχουμε ένα δόντι φιδιού, πριν κάποιος τοποθετήσει τη φτέρνα του πάνω μας. Ο χαρακτήρας μας είναι καθορισμένος περισσότερο ακόμη απο την απουσία ορισμένων γεγονότων, παρά απο αυτά που έχουμε ζήσει”.

“Αν είναι κανείς πλασμένος απο την ίδια στόφα με ένα βιβλίο και ένα έργο τέχνης, είναι βαθιά πεπεισμένος ότι αυτά πρέπει να είναι τέλεια και θίγεται αν άλλοι τα βρίσκουν άσχημα, υπερβολικά ή πομπώδη”.

“Αυτό που λέγεται σύντομα μπορεί να είναι ο καρπός και το αποτέλεσμα κάποιου πράγματος που έχει κακολογηθεί επί πολύ καιρό, αλλά ο αναγνώστης που είναι πρωτόπειρος σε αυτό το πεδίο και δεν έχει κάνει άλλο συλλογισμό, βλέπει κάτι εμβρυακό σε όλα όσα λέγονται συνοπτικά, όχι χωρίς μομφή προς το δημιουργό που έχει τολμήσει να του παρουσιάσει ένα έδεσμα που δεν ήταν καθόλου ψημένο”.

“Δεν είναι το να είσαι ο πρώτος που βλέπει κάτι νέο αλλά είναι το να βλέπεις, σαν να ήταν νέα, τα παλιά και γνωστά πράγματα που έχουν ιδωθεί και ξαναιδωθεί απο όλο τον κόσμο που διακρίνει τα αληθινά πρωτότυπα πνεύματα. Αυτός που αποκαλύπτει τα πράγματα, είναι γενικά, αυτή η εντελώς χυδαία και αδέξια ύπαρξη – ο τυχαίος”.

“Η λέξη του πνεύματος είναι το επίγραμμα που βάζουμε στο θάνατο ενός αισθήματος”.

“Όταν τοποθετούμε την αλήθεια στο κεφάλι, δεν διακρίνουμε, γενικά, παρά το κεφάλι μας. Ούτε αυτό δεν είναι τοποθετημένο εκεί όπου θα έπρεπε”.

“Οι άνθρωποι με βαθιές σκέψεις, στις σχέσεις τους με άλλους ανθρώπους, έχουν πάντα την εντύπωση ότι είναι ηθοποιοί, επειδή είναι αναγκασμένοι, για να γίνουν αντιληπτοί, να υιοθετούν ένα επιπόλαιο ύφος”.

“Δεν είναι απο τον τρόπο που μια ψυχή προσεγγίζει την άλλη αλλά απο τον τρόπο με τον οποίο χωρίζεται απο αυτή που αναγνωρίζει τη συγγένεια της και την εγγύτητα της προς αυτή”.

“Η αγένεια είναι, συχνά, η ένδειξη μια αδέξιας απόδειξης μετριότητας που φανερώνει το μυαλό, όταν ξαφνιάζεται και προσπαθεί να κρυφτεί κάτω απο τη χυδαιότητα”.

“Το πότε και το πως γελά μια γυναίκα, είναι ένδειξη της μόρφωσης της, αλλά η φύση της αποκαλύπτεται στον τόνο του γέλιου της. Στις πολύ καλλιεργημένες γυναίκες, βλέπουμε, ίσως, το τελευταίο άλυτο ίχνος της φύσης τους”.

“Απο που μπορούν να γεννηθούν τα ξαφνικά πάθη ενός άντρα για μια γυναίκα, τα βαθιά και ενδόμυχα πάθη; Μόνο ο αισθησιασμός είναι η μικρότερη αιτία, αλλά όταν ο άντρας βρίσκει σε ένα πλάσμα αδυναμία, ανάγκη για βοήθεια και αλαζονεία, συμβαίνει κάτι μέσα του, σα να ήθελε να ξεχειλίσει η ψυχή του: αισθάνεται συγκινημένος και θιγμένος ταυτόχρονα. Είναι απο αυτό το ευαίσθητο σημείο που αναβλύζει η πηγή της μεγάλης αγάπης”.

“Λακωνικότητα με νεύρο, ηρεμία και ωριμότητα, όταν βρεις αυτές τις ιδιότητες συγκεντρωμένες σε ένα συγγραφέα, σταμάτησε και πανηγύρισε μια μεγάλη γιορτή, στη μέση της ερήμου: θα περάσει καιρός, πριν αισθανθείς πάλι, μια τόση μεγάλη ευχαρίστηση”.

“Το μεγάλο ύφος γεννιέται, όταν το ωραίο επιβάλλει τη νίκη πάνω στο τεράστιο”.

“Τι ενδιαφέρει τη μεγαλοφυία, αν δεν ξέρει να μεταδίδει σε εκείνον που την παρατηρεί και τη σέβεται, μια τέτοια ελευθερία και ένα τέτοιο ύψος αισθημάτων που να μην έχει ανάγκη απο τη μεγαλοφυία!  -Να γίνεσαι περιττός-αυτή είναι η δόξα όλων των μεγάλων”.

Humain, Trop Humain-Friedrich Nietzsche

Εκδοτικός Οίκος Ν. Δαμιανού

http://wchimes.blogspot.gr/

Κράτα το